.gif)
_(1).gif)
.png)
काठमाण्डौ । नेपालको सेयर बजारमा अक्सर अनौठा हर्कतहरु भइरहन्छन् । कतिपय अवस्थामा यहाँ बजार तथा कम्पनीको अन्तरकुन्तर बुझेको व्यक्तिको विश्लेषणले काम गर्दैन । प्राविधिक विज्ञहरुको धर्काहरु फेल खान्छन् । विश्वव्यापी रुपमा स्थापित मान्यताहरुले नेपालको सेयर बजारमा काम नगर्न सक्छ । यस्तै यस्तै गतिविधिहरुको प्रतिफल मान्नुपर्छ, जुन कम्पनी कमजोर छ, त्यसमै खेलाडी पस्छन् र खेलाई–खेलाई भाउ उचालेर सर्वसाधारणलाई टोपी लगाइदिन्छन्(सेयर भिडाउने काम)।
यो साताको पहिलो कारोबार दिन आइतबार पनि दुईवटा कम्पनीमा यस्तै खेल भयो । खेलाडीहरु पसेपछि उनीहरुले राम्रैसँग खेल खेले र ती दुवै कम्पनीको सेयरमूल्यमा हेर्दाहेर्दै पोजिटिभ सर्किट लगाइछाडे ।
(1).gif)
आइतबार सेयरमूल्यमा पोजिटिभ सर्किट लागेका ती कम्पनीहरुको वित्तीय अवस्था उति राम्रो भने छैन । उनीहरुको वित्तीय स्वास्थ्य कहाँ हो कहाँ सुधार भई मूल्यले उछालको लय समात्नुपर्ने हठात्को परिस्थिति बनेको पनि होइन ।
आइतबार मिड सोलू हाइड्रोपावर लिमीटेड र माथिल्लो मैलुन खोला जलविद्युत लिमीटेडको दोश्रो बजार मूल्य १० प्रतिशतले बढेर पोजिटिभ सर्किट लाग्यो । यी दुवै कम्पनीको सेयरमा बायर(खरीदकर्ता) हाबी भए ।
मिड सोलूको मूल्य त यस्तै खेलाडीहरुले बढाएर प्रतिकित्ता ७५६ रुपैयाँ पुर्याइसकेका छन् भने माथिल्लो मैलुन खोलाको मूल्य पनि साढे ४ सय हाराहारी पुगिसकेको छ ।
दोश्रो बजार मूल्य नै निकै माथि रहेको यी कम्पनी वित्तीय रुपमा चाहिँ जर्जर छन् ।
दुई कम्पनीको वित्तीय अवस्था
चालु आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमाससम्म यी दुवै कम्पनी सकसमा छन् ।
मिड सोलूको वार्षिकीकृत प्रतिसेयर आम्दानी ९१ पैसा मात्र छ भने प्रतिसेयर नेटवर्थ पनि १००.०६ रुपैयाँ मात्र । अर्थात आईपीओको मूल्य बराबर नेटवर्थ रहेको यो कम्पनीको दोश्रो बजार मूल्य भने खेलाडीहरुले उचालेर ७५६ पुर्याइसकेका छन् ।
माथिल्लो मैलुन खोलाको त वार्षिकीकृत इपीएस नै ०.४० पैसाले नेगेटिभ छ । प्रतिसेयर नेटवर्थ ९४.३६ रुपैयाँ तथा रिटर्न अन इक्वीटी ०.११ प्रतिशतले नेगेटिभ छ ।
पहिलो त्रैमाससम्ममा यो कम्पनी ३० लाख खूद घाटामा छ । कुल ८७ करोड १५ लाख चुक्तापूँजी रहेको कम्पनीको रिटेन्ड अर्निङ ४ करोड ९१ लाख रुपैयाँले नेगेटिभ छ ।
मिड सोलूले भने पहिलो त्रैमासमा १७ लाख रुपैयाँ नाफा कमाएको छ । ७४ करोड ८४ लाख चुक्तापूँजी रहेको कम्पनीका लागि १७ लाख नाफा हात्तीको मुखमा जीरा जस्तै हो ।
किन हुन्छ खेल ?
लामो समयसम्म सुस्ताएको नेपालको सेयर बजार फेरि चलायमान हुने संकेतहरु देखिएका छन् । बजार एकपटक २२०० विन्दू चुमेर केही अंकको करेक्सनसहित पुनः माथि जाने प्रयासमा छ । यसले लगानीकर्ताहरुको मनोबल पहिलाभन्दा बलियो बन्दै गरेको देखाउँछ । लगानीकर्ताहरु आफ्नो पोर्टफोलियोमा सेयर थप्न उत्साहित भइरहेको माहौललाई कतिपय खेलाडीहरुले पैसा कमाउने बाटो बनाउने गर्छन् । यी दुई हाइड्रोको सेयरमूल्यमा पनि खेलाडीहरुले यस्तै खेल गर्न खोजेका हुन् ।
यस्ता साना कम्पनीको सेयर बजारमा थोरै कित्ता मात्र सूचीकृत हुन्छ । सप्लाई थोरै हुँदा ठूला खेलाडीहरुले यस्ता कम्पनीलाई आफूअनुकुल खेलाइदिन्छन् । कुनै बेला सबै सप्लाई आफैंले खाएर बजारमा अभाव सिर्जना गरी मूल्य बढाउँछन् भने किन्नुपर्ने बेलामा आफूसँग भएको सबै सेयर बेचेर सप्लाई बढाई मूल्य ओरालो लगाइदिन्छन् । फेरि आफ्नो टार्गेट मूल्यसम्म झारेर सेयर उठाउँछन् र सोझालाई फसाउँदै फेरि सुनियोजित ढंगले मूल्य बढाई टोपी लगाइदिन्छन् ।
नेपालमा यस्ता क्रियाकलाप खुलेआम झै गरिन्छ । सेयर बजारमा हुने यस्ता खालका खेलहरु नियमनका लागि सख्त कानून नबन्दा र बनेका कानूनहरुको कार्यान्वयन पक्ष पनि प्रभावकारी नहुँदा आज(आइतबार)जस्तै इपीएस नेगेटिभ भएका र नेटवर्थ १०० वा सोभन्दा कम भएका कम्पनीहरुमा अनायसै पोजिटिभ सर्किट लागिदिन्छ । बजारमा माहौल बनेको बेला यस्ता घटना झनै बढी हुनसक्छन् । यस्तो बेलामा सर्वसाधारण लगानीकर्ता चनाखो बन्नुको अर्को विकल्प छैन ।
.gif)
.png)
.jpg)
.jpg)
(91).jpg)
(4).png)
.jpg)
.gif)
(1).gif)
.gif)
