चीन र क्यानडाले ट्रम्पका महसुलविरुद्ध प्रतिशोधी कदम चाले, विनाशकाी व्यापार युद्ध सुरु भएको संकेत

काठमाण्डौ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पद्वारा मेक्सिको र क्यानडामा लगाइएको २५ प्रतिशत व्यापक महसुल मंगलबारदेखि कार्यान्वयनमा आएको छ, जसलाई अमेरिकाका प्रमुख व्यापारिक साझेदारहरूलाई तह लगाउने असाधारण प्रयासको रूपमा हेरिएको छ। तर, यस कदमले उत्तर अमेरिकी अर्थतन्त्र, विशेषगरी मुद्रास्फीतिपीडित उपभोक्ताहरूको लागि कठिन समय चलिरहेको बेला, थप कमजोर पार्ने सम्भावना छ।

ट्रम्पले चीनबाट आयात गरिने सबै सामानमा लाग्ने महसुल दोब्बर पार्दै १० प्रतिशतबाट २० प्रतिशत पुर्‍याएका छन्। यी महसुलहरू चीनबाट आयात गरिएका अर्बौं डलर बराबरका सामानहरूमा पूर्वदेखि नै लाग्दै आएका महसुलहरूमा थपिएको हो।  

चीन र क्यानडाले तुरुन्तै अमेरिकी सामानहरूमा प्रतिशोधी महसुल लगाउने घोषणा गरे, जसले विनाशकारी व्यापार युद्धको संकेत गरेको छ। मेक्सिकोले पनि आगामी आइतबार आफ्ना प्रतिकारात्मक कदमहरूको घोषणा गर्ने बताएको छ।

ट्रम्प प्रशासनले महसुल लगाउने निर्णय अमेरिकाभित्र फेन्टानिल(एक घातक लागूऔषध)को प्रवाह रोक्ने आवश्यकताका कारण लिएको बताएको छ।

“राष्ट्रपति ट्रम्पले क्यानडा र मेक्सिको दुवैलाई हाम्रो देशमा प्रवाहित भइरहेको घातक लागूऔषध नियन्त्रण गर्न पर्याप्त अवसर दिएका थिए, तर तिनीहरूले समस्या समाधान गर्न उपयुक्त कदम चाल्न असफल भएका छन्,” महसुल लागू हुनुअघि ह्वाइट हाउसद्वारा जारी गरिएको विज्ञप्तिमा भनिएको छ।

तर, यी महसुलहरू लागू हुने समय अत्यधिक मुद्रास्फीति जारी रहँदा आएको छ। अमेरिकन उपभोक्ता तथा समग्र अमेरिकी अर्थतन्त्र हाल अस्थिर अवस्थामा रहेको छ, जुन हालैका तथ्याङ्कहरूले पुष्टि गर्छन्।

ट्रम्पको महसुल योजनाले अमेरिकाले आयात गर्ने विस्तृत वस्तुहरूको मूल्य वृद्धि गर्नसक्छ। वाणिज्य विभागका अनुसार, गत वर्ष मात्र, अमेरिकाले मेक्सिको, क्यानडा, र चीनबाट १.४ ट्रिलियन डलर बराबरका सामान आयात गरेको थियो, जुन समग्र अमेरिकी आयातको ४० प्रतिशतभन्दा बढी हो।

क्यानडाबाट आउने उर्जा सम्बन्धित वस्तुहरू, विशेष गरी कच्चा तेल, जसलाई अमेरिकी प्रमुख आयात मानिन्छ, मात्र २५ प्रतिशत महसुलबाट जोगिनेछन्। यसको सट्टा तिनीहरूमा १० प्रतिशत कर लाग्नेछ।

ताजा कृषि उपज, गाडी, गाडीका पार्टपुर्जा, र इलेक्ट्रोनिक्स—जस्तै मोबाइल फोन र कम्प्युटर—मेक्सिको, क्यानडा, र चीनबाट आयात गरिने प्रमुख सामान हुन्, जसमा अब २० देखि २५ प्रतिशत महसुल लाग्नेछ।

मेक्सिकोमा कार निर्माण गर्ने विश्वव्यापी कार निर्माता कम्पनीहरूको सेयर मंगलबार बिहान तीव्र रूपमा घट्यो। जर्मनीको भोल्क्सवागनको सेयरमूल्य  लगभग ४ प्रतिशत घट्यो, जबकि क्रिसलर र जीप बनाउने स्टेलान्टिसको सेयरमा ७ प्रतिशतले गिरावट आयो।

चीन र क्यानडाको जवाफी कारबाही, मेक्सिकोको पालो आउँदै

बेइजिङले मंगलबार अमेरिकी कुखुरा, गहुँ, मकै, र कपास आयातमा १५ प्रतिशत महसुल लगाउने घोषणा गर्‍यो। साथै, “सोरघम, सोयाबिन, सुँगुरको मासु, गाईको मासु, जलचर उत्पादन, फलफूल, तरकारी, र दुग्धजन्य उत्पादनहरू”मा थप १० प्रतिशत महसुल लगाउने निर्णय भयो।

त्यसबाहेक, चीनको वाणिज्य मन्त्रालयले अमेरिकी ड्रोन निर्माता स्काइडियोसहित १५ अमेरिकी कम्पनीहरूलाई आफ्नो निर्यात नियन्त्रण सूचीमा समावेश गर्‍यो, जसका कारण ती कम्पनीहरूले चिनियाँ कम्पनीहरूबाट दुई प्रयोगीय उपकरणहरू आयात गर्न पाउने छैनन्।

चीनको पछिल्लो कदमबारे, चाइना सेन्टर फर द कन्फरेन्स बोर्डका प्रमुख अल्फ्रेडो मोन्टुफार हेलुले भने, “चीनको प्रतिशोधी महसुल रणनीतिक रूपमा लक्षित छ, जसले ट्रम्प प्रशासनका प्रमुख समर्थक उद्योगहरूलाई चोट पुर्‍याउने उद्देश्य राख्छ।”

चीनको विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता लिन जियानले मंगलबारको नियमित प्रेस ब्रिफिङमा भने, “यदि अमेरिका महसुल युद्ध, व्यापार युद्ध वा कुनै अन्य युद्ध थोपर्ने अडानमा रहन्छ भने, चीन अन्तिमसम्म लड्नेछ।”

उनी थप भन्छन्, “चिनियाँ जनता कहिल्यै अन्याय वा धम्कीबाट डराएका छैनन्। चीनमाथि दबाब दिनु वा धम्की दिनु गलत निर्णय हुनेछ।”

चीनले मंगलबार अमेरिकालक्षित थप प्रतिबन्धहरू घोषणा गर्‍यो, जसमा अमेरिकी काठको आयात रोक्ने, तीन अमेरिकी कम्पनीहरूलाई सोयाबिन निर्यात अनुमति नदिने र केही अमेरिकी फाइबर अप्टिक उत्पादनहरूमा एन्टीडम्पिङ अनुसन्धान सुरु गर्ने लगायतका छन् ।  

फेन्टानिल नियन्त्रणको नाममा लगाइएका महसुलहरू

ट्रम्पले महसुल लगाउनुको कारण चीन, क्यानडा, र मेक्सिकोलाई फेन्टानिल आपूर्तिमा कडाइ गर्न दबाब दिनु उद्देश्य रहेको भन्ने गरेका छन् ।  

अमेरिकी कानून प्रवर्तनका अनुसार, चीनआधारित थुप्रै संस्थाहरूले लागूऔषध कार्टेलहरूलाई फेन्टानिल उत्पादन गर्न आवश्यक रसायन उपलब्ध गराउँदै आएका छन्।

मंगलबार, चीनको राज्य परिषद् सूचना कार्यालयले हालैका वर्षहरूमा चीनले फेन्टानिल नियन्त्रणका लागि चालेका कदमबारे एक दस्तावेज सार्वजनिक गर्‍यो। चिनियाँ सरकारी समाचार एजेन्सी सिन्ह्वाका अनुसार, चीनले लागूऔषध नियन्त्रणको सन्दर्भमा “आपसी सहयोगको वकालत गर्छ” र “अमेरिकाको दोष  मात्र थोपर्ने रणनीति अस्वीकार गर्छ।”

क्यानडाको कडा प्रतिरोध

क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले महसुल लागू हुनुभन्दा केही घण्टा अघि भने, “क्यानडा यो अन्यायपूर्ण निर्णयलाई चुपचाप सहन सक्दैन।”

उनले क्यानडाले तुरुन्तै अमेरिकी सामानमा ३० अर्ब क्यानेडियन डलर (२०.७ अर्ब अमेरिकी डलर) बराबरको महसुल लगाउने बताए। साथै, मार्च २५ भित्र १२५ अर्ब क्यानेडियन डलर (८६.२ अर्ब अमेरिकी डलर) बराबरको थप महसुल लगाइने जनाए।

ओन्टारियो प्रान्तका प्रिमियर डग फोर्डले अमेरिका विरोधी ऊर्जा आपूर्ति रोक्ने धम्की दोहोर्‍याए।

“यदि उनीहरूले ओन्टारियो ध्वस्त पार्ने प्रयास गरे, म हाम्रो ऊर्जा आपूर्ति बन्द गर्नेछु—मुस्कानका साथ,” उनले पत्रकारहरूसँग भने।

महसुलको व्यापक असर

अमेरिकी अर्थतन्त्र हालसम्म सशक्त देखिए तापनि, उपभोक्ता खर्च कम हुँदै गइरहेको छ। उपभोक्ता मूल्यहरू जनवरीमा आकस्मिक रूपमा वृद्धि भए, जसले मुद्रास्फीतिलाई झन् जटिल बनाएको छ।

राष्ट्रिय विदेशी व्यापार परिषदका उपाध्यक्ष टिफनी स्मिथका अनुसार, “अमेरिका र यसको छिमेकीबीच सहकार्यलाई कमजोर पार्ने यी महसुलहरूले अमेरिकी अर्थतन्त्रमा गम्भीर असर पार्न सक्छ।”

अन्ततः, यी महसुलहरूले अमेरिकाका उपभोक्ता, व्यवसाय, तथा समग्र अर्थतन्त्रलाई कमजोर बनाउने देखिन्छ।

(सिएनएनको सहयोगमा)