.gif)
_(1).gif)
.png)
काठमाण्डौ । मुश्लिम देशको मुद्रामा हिन्दु देवताको तस्विर छ भन्दा पत्यार नलाग्न सक्छ । तर विश्वको सबैभन्दा ठूलो मुश्लिम देश इन्डोनेसियाको नोटमा भने हिन्दु देवता गणेशको तस्विर रहेको छ ।
इन्डोनेसिया बीबीसी सेवाका वरिष्ठ पत्रकार अस्तूदेस्त्रा अजेंगरास्त्रीका अनुसार इन्डोनेसियाको नोटमा गणेशको तस्बिर हुनुले त्यहाँको संस्कृतिमा रहेको विविधतालाई झल्काउने बताउँछन् । उनी भन्छन्,‘सन् १९९८ मा जारी गरिएको यो नोटमा एउटा प्रतिकात्मक सन्देश थियो । गणेशलाई इन्डोनेशियामा कला,बुद्धि र शिक्षाको भगवानको रुप मान्ने गरिन्छ । यहाँका कयौँ शैक्षिक संस्थामा गणेश भगवानको तस्विर प्रयोग गर्ने गरिन्छ । यो नोटमा इन्डोनेसियाको राष्ट्रिय नायक‘की हजार देवंतरा’को तस्विर पनि छ । यो देश डेनमार्कको उपनिवेश भएका बेला उनले त्यसबेला इन्डोनेसियाको शिक्षाको अधिकारका लागि संघर्ष गरेका थिए । त्यसबेला धनी तथा डच समुदायका बालबालिका लाई मात्रै विद्यालय जाने अनुमति थियो ।’
गणेश भगवानको तस्विर भएको नोट सन् १९९८ मा जारी गरिएको थियो । तर अहिले भने यो नोट प्रचलनमा छैन । तथापी इन्डोनेसियामा अहिले पनि एउटा नोट प्रचलित अवस्थामा छ जसमा इन्डोनेसियाली द्धीप बालीमा अवस्थित एउटा हिन्दु मन्दिरको तस्विर छ ।
(1).gif)
अस्तूदेस्त्रा यसको पुष्टि गर्दै भन्छन्,‘पचास हजार रुपैयाँको नोटमा बालीमा रहेको मन्दिरको तस्विर छ । बालीमा बहुसंख्यक हिन्दु धर्मावलम्बीहरुको बसोबास छ । ’
यद्यपी नोटहरुमा हिन्दु धर्मको प्रतिक मात्रै राखिएको भने भन्न मिल्दैन । किनकी अन्य नोटहरुमा भिन्न–भिन्न धर्म तथा समुदायका प्रतिकहरुलाई समेत स्थान दिइएको छ ।
सम्पूर्ण इन्डोनेसियामा हिन्दुहरुको जनसंख्या २ प्रतिशत मात्रै भएपनि बाली द्धीपमाा ९० प्रतिशत जनसंख्या हिन्दु धर्मावलम्बीको छ । तर हिन्दु धर्मको विस्तार सम्पूर्ण इन्डोनेसियामा फैलिएको छ ।
एक रिपोर्टका अनुसार सन् १९६० तथा १०७० को दशकमा जावा द्धीपका हजारौं मानिसहरुले हिन्दु धर्म अपनाएका थिए । इन्डोनेसियाको समाज तथा संस्कृतिलाई नियाल्ने हो भने कयौँ क्षेत्रमा इन्डोनेसियाको हिन्दु इतिहासको झलक देख्न सकिन्छ । इन्डोनेसियामा विगतमा कयौं हिन्दु राजवंशीको शासन थियो ।
यसमध्ये मजापहित साम्राज्य तथा श्री विजय साम्राज्य सबैभन्दा ठूला थिए । यिनको शासनकालमा इन्डोनेसियामा हिन्दु धर्म विस्तार तथा फैलिएको थियो ।
यी साम्राज्यमा हिन्दु,बौद्ध,एनिमिज्म लगायत कयौँ धर्म विस्तार भएका थिए । तर धार्मिक भाषा भने संस्कृत नै थियो । श्री विजय साम्राज्यको शासनकाल सातौं देखि १२ औं शताब्दीसम्म रहेको थियो । जसको मुख्य भाषा संस्कृत र ओल्ड मलय थियो ।
वर्तमान समयमा पनि इनडोनेसियाको इतिहासमा हिन्दु धर्मका लोककथाहरु र प्रतिकहरुको प्रभाव देख्न सकिन्छ ।
इन्डोनेसियाको राष्ट्रिय प्रतिक गरुड हो । जसको प्रत्यक्ष सम्बन्ध हिन्दु धर्मको पौराणिक ग्रन्थहरुसँग रहेको छ । रामरचित मानसका अनुसार गरुड पंक्षीले सीतालाई श्रीलंकाबाट फिर्ता ल्याउन राम भगवानलाई सहयोग गरेको थियो ।
यसका साथै इन्डोनेसियाको सबैभन्दा प्रतिष्ठित विश्वविद्यालयमध्ये एक बांदुंगु इन्स्टीच्युट अफ टेक्नोलोजीमा पनि गणेश भगवानको तस्विर लोगोको रुपमा प्रयोग गरिएको छ ।
इन्डोनेसियाको एयरलाइन्सको नाम पनि गरुड एयरलाइन्स राखिएको छ । जसमा पौराणिक पंक्षी गरुडको तस्विर लोगोको रुपमा प्रयोग गरिएको छ ।
यसका साथै इन्डोनेसियाको एक ठाउँमा सन् १९६१ देखि अहिलेसम्म निरन्तर रामायणको मंचन जारी छ । रामायणसँग जोडिएको पात्रहरुको भुमिका निर्वाह गर्न हिन्दुका साथ–साथै अन्य धर्मका मानिसहरु समेत सहभागी हुन्छन् । इन्डोनेसियामा हिन्दु नाम राख्ने चलन पनि रहि आएको छ ।
यस्तोमा दिल्लीका मुख्यमन्त्री अरबिन्द्र केरजीसवालले पनि भारतीय नोटमा गणेश र लक्ष्मी भगवानको तस्विर राख्नु पर्ने माग गरेका छन् । उनले विश्वको सबैभन्दा ठूलो हिन्दु देश इन्डोनेसियाले यस्तो गर्छ भने भारतले किन गर्न सक्दैन भन्दै यस्तो माग गरेका छन् । -बीबीसीबाट अनुवाद
.gif)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
.gif)
