काठमाण्डौं । केही समयदेखि सेयर कारोबारलाई सहज र छिटोछरितो बनाउने क्रममा सीडीएससी लागेको छ । यसै क्रममा बीओ टु बीओ अर्थात एक डीपी खाताबाट अर्को डीपी खातामा सेयर हस्तान्तरण विधि पनि अनलाइन बनाउने तयारी सुरु भएको छ ।
हाल एक लगानीकर्ताले २ वटा डीम्याट खाता खोल्नसक्ने प्रावधान छ । अर्थात २ ठाउँमा सेयर राख्न मिल्ने अवस्था छ । यसमा लगानीकर्ताले चाहेको अवस्थामा आफ्ना सेयर एउटै डीम्याटमा पनि लानसक्छन् । यसो गर्नका लागि अहिलेको कागजी प्रक्रियामा नयाँ डीपीमा सेयर हस्तान्तरण गर्न पुरानो डीपी वा ब्रोकरमा गएर त्यहाँको पत्र लिएर सीडीएसी जानुपर्ने प्रावधान रहेको छ ।
यसरी पुरानो ब्रोकरमा नै जाँदा ब्रोकरले आफ्नो हिसाब मिलान गरेको खण्डमा मात्रै सेयर हस्तान्तरणका लागि अनुमति दिनसक्छ । यही अवस्था अब यदि अनलाईन भएको खण्डमा उधारोमा सेयर कारोबार गर्नेले पुरानो ब्रोकरमा पैसा नतिरी नयाँ ब्रोकरमार्फत सेयर बिक्री गरेको खण्डमा पुरानो डीपी भएको ब्रोकरलाई ठूलै वित्तीय जोखिम निम्तिनसक्ने देखिन्छ ।
कानूनी हिसाबले पैसा नतिरेका ग्राहकको खातामा सेयर हस्तान्तरण गर्नु डीपी वा ब्रोकरको आफ्नै कमजोरी हो । तर नेपालको अहिलेको सेयर कारोबार ९० प्रतिशत नै उधारो चलेको छ । सिधै बैंक इन्टिग्रेसन पनि छैन । त्यसैले ब्रोकरले आफ्नै ब्रोकरमा डीपी हुनेको हकमा केही पैसा अपुग भएको खण्डमा सेयर बेचेर हिसाब मिलान गर्ने शर्तमा सेयर हस्तान्तरण गर्ने गरेका छन् ।
तर बीओ टु बीओ अनलाईन ब्यबस्था आएको खण्डमा अनलाईनमार्फत नै सेयर हस्तान्तरण हुने भएकोले ब्रोकरले जोखिम लिनसक्ने अवस्था बन्दैन । ‘यस हिसाबले हेर्दा बीओ टु बीओलाई राम्रै मनशायले सीडीएससीले अनलाइन बनाउन खोजेको भएता पनि अहिले नै व्यवहारिक रुपमा सहज भने देखिन्न।’ एक ब्रोकरले भने ।
स्टक ब्रोकर एसोसिएसन अफ नेपालका प्रवक्ता फणिन्द्र ढकालले पनि यो विषय अहिले नै व्यवहारिक रुपमा कठिन हुनसक्ने बताए । उनले भने–‘हामीले पनि भर्खर थाहा पाएका छौं । ब्रोकरहरु पनि डीपी र सीपी मेम्बर भएका कारण सीडीएससीसँग छलफल गर्छौ ।’
सीडीएसीका प्रवक्ता सुरेश न्यौपानेले लगानीकर्ताको सहजताका लागि नै बीओ टु बीओ अनलाइन गर्न खोजेको बताए । व्यवहारिक रुपमा यदि कुनै कठिनाई हुने देखिएमा छलफल गर्न सकिने उनको भनाई छ ।
लगानीकर्ता टेकेन्द्र थपलियाले बीओ टु बीओ अनलाइन भएपछि सेयर कारोबार पूरै पैसा बुझाएपछि मात्र हुने अवस्था बन्ने बताए । उनले थपे–‘यसले हालको सेयर कारोबारलाई पनि ठूलै असर गर्छ । अर्बको कारोबार अब करोडमा मात्रै सीमित हुनसक्छ ।’