कांग्रेस सभापति देउवा: भदौ २४ को घटना स्वतःस्फूर्त होइन, सुनियोजित हो !

काठमाण्डौ । नेपाली कांग्रेसका सभापति तथा पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले जेनजी आन्दोलनपछि पहिलोपटक सार्वजनिक सम्बोधन गर्दै भदौ २४ गतेको घटनालाई नेपालको इतिहासकै सबैभन्दा डरलाग्दो दिनको रूपमा चित्रण गरेका छन् । पार्टीको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा मंगलबार दिएको सम्बोधनमा उनले उक्त दिन आफू र आफ्नो परिवारमाथि ज्यानै लिने मनसायले सांघातिक हमला भएको बताएका छन् । देउवाले यो घटना आकस्मिक नभई सुनियोजित र योजनाबद्ध भएको दाबी गर्दै सत्यतथ्य छानबिन गरी दोषीलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउन माग गरेका छन् ।

जेनजी आन्दोलन (भदौ २४) मा आन्दोलनकारीको आक्रमणमा परेर घाइते भएपछि सार्वजनिक रूपमा नदेखिएका देउवा पार्टीको सानेपास्थित केन्द्रीय कार्यालयमा आयोजित बैठकमा उपस्थित भएका थिए । उनको सम्बोधनलाई पार्टीका नेताहरूले महत्वपूर्ण मानेका छन्, किनकि यसले हालको राजनीतिक अस्थिरता, जेनजीका मागहरू र राष्ट्रिय एकताको विषयलाई सम्बोधन गरेको छ । देउवाले आफ्नो सम्बोधनमा भदौ २३ र २४ गतेका घटनाहरूमा ज्यान गुमाउनेहरूप्रति श्रद्धाञ्जलि अर्पण गर्दै घाइतेहरूको शीघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना गरेका छन् ।

सम्बोधनका मुख्य बुँदाहरू

देउवाको सम्बोधनलाई ८ मुख्य बुँदामा विभाजन गर्न सकिन्छ, जसमा घटनाको वर्णन, छानबिनको माग, पार्टी तथा राष्ट्रिय एकताको आह्वान र सुनियोजित षड्यन्त्रको उल्लेख छ । यसलाई विस्तृत रूपमा निम्नानुसार प्रस्तुत गरिएको छ :

१. भदौ २४ को घटनाको वर्णन: देउवाले भने, ‘गत भाद्र २४ गते सिंगो मुलुक जलेको बेला म र मेरा परिवारमाथि पनि ज्यानै लिने मनसायले सांघातिक हमला गरियो । घरमा तोडफोड, लुटपाट र आगजनी गरे, सुरक्षाकर्मीको घण्टौको अथक प्रयासपछि हामीलाई उद्दार गरिएको थियो । म र मेरो परिवारले कस्तो त्रासदीपूर्ण भौतिक आक्रमणको सामना गर्नुपर्यो तपाईंहरु जानकार नै हुनुहुन्छ ।’ उनले यो घटनालाई व्यक्तिगत मात्र नभई देश, पद्धति र पार्टीमाथिको आक्रमणको रूपमा व्याख्या गरेका छन् ।

२. उपचार र सहयोगप्रतिको कृतज्ञता: सम्बोधनमा देउवाले पार्टीका साथीहरू, शुभचिन्तकहरू र जनताको माया तथा प्रार्थनाका कारण आफू उपचारपछि बैठकमा उपस्थित हुन सकेको बताए । उनले भने, ‘तपाईंहरुको माया, प्रार्थना र कामनाले उपचारपछि यो वैठकमा आएर बैठक संचालन गर्न पाएको छु । मेरा राजनीतिक जीवन यात्रामा भोगेका विभिन्न कठिन क्षणहरु सम्झदा राष्ट्र, जनता र पद्धतिका लागि वैचारिक अडान लिँदा यस किसिमका अवस्था जुनसुकै वेला पनि आउन सक्छ केवल सामना गर्ने साहस राख्नु पर्छ भन्ने मेरो मान्यता रहेको छ ।’

३. झुटा प्रचार र छवि धमिल्याउने प्रयास: देउवाले आफ्नो निवासमा ठूलो परिमाणमा नगद भेटिएको भन्ने हल्लालाई झुटो प्रचारको रूपमा खारेज गर्दै भनेका छन् कि यस्ता सुनियोजित प्रयासहरूले आफ्नो छवि गिराउने कोसिस गरिएको छ । उनले यसलाई घटनाको भागको रूपमा उल्लेख गरेका छन् ।

४. सुरक्षाकर्मी र शुभचिन्तकहरूप्रतिको धन्यवाद: ‘म यो बैठकबाट आक्रमणकारीहरुको कव्जावाट हामीलाई बचाउने घटनास्थलका सुरक्षाकर्मी तथा शुभचिन्तक सवैलाई हृदयदेखि धन्यवाद ज्ञापन गर्दछु, साथै जीवनभर स्मरण गरिरहनेछु,’ देउवाले भने । उनले सुरक्षाकर्मीहरूको भूमिकालाई उच्च मूल्यांकन गरेका छन् ।

५. ज्यान गुमाउनेहरूप्रति श्रद्धाञ्जलि: भदौ २३ गते जेनजीको शान्तिपूर्ण प्रदर्शनमा घुसपैठ भएर हिंसात्मक रूप लिएको उल्लेख गर्दै देउवाले निर्दोष युवाहरूको ज्यान गएकोमा दुःख व्यक्त गरे । उनले भने, ‘यस घटनाले म र हामी सबैलाई अत्यन्तै मर्माहित बनाएको छ ।’

६. जनधनको क्षतिको मूल्यांकन: ‘यसबाट अकल्पनीय जनधनको क्षति भयो । सम्भवतः यो नेपालको ईतिहासमै एउटा डर लाग्दो दिनको रुपमा लिपिबद्द हुनेछ,’ देउवाको भनाइ छ । उनले यो घटनालाई नेपालको इतिहासमा कालो दिनको रूपमा चित्रित गरेका छन् ।

७. घटनाहरूको विस्तृत विवरण र छानबिनको माग: देउवाका अनुसार, कांग्रेसका केन्द्रीय कार्यालयसहित ४८ जिल्लाका कार्यालयहरू र करिब १२५ जना नेताहरूको निजी घर तथा डेरामा आक्रमण, तोडफोड, लुटपाट र आगजनी गरिएको छ । विराटनगरको कोइराला निवास, काठमाडौंको गणेशमान सिंह निवास र ललितपुरको कृष्णप्रसाद भट्टराई आश्रम जलाएर खरानी बनाइएको उनले उल्लेख गरे । ‘त्यति मात्र होइन नागरिकको जीउधनको सुरक्षा गर्ने जिम्मेवारी बोकेका सुरक्षाकर्मीको हुर्मत लिने, हातहतियार लुट्ने र नागरिकको निजी सम्पतिमाथि तोडफोड लुटपाट र आगजनी गरिएको छ । यी दुवै दिनका घटनाको सत्य तथ्य छानविन गरि दोषीलाई कानूनी कारबाहीको दायरामा ल्याउन माग गर्दछु,’ उनले भने ।

८. सुनियोजित घटना र राष्ट्रिय एकताको आह्वान: देउवाले यो घटना आकस्मिक नभई सुनियोजित भएको दाबी गर्दै भने, ‘यो अकल्पनीय एवं अमानवीय र त्रासदीपूर्णरुपमा भएको घटना आकस्मिक वा स्वतस्फूर्त भन्दा पनि सुनियोजित र योजनाबद्ध नै थियो भन्ने कुरा घटनापछि बाहिर आईरहेका तथ्यहरुले पुष्टि गर्न थालेका छन् । यसको यथाशिघ्र थप अध्ययन अनुसन्धान गरिनु पर्दछ ।’ उनले अनुसन्धानलाई मुलुकको हितमा केन्द्रित गर्नुपर्ने बताए । साथै, अदालत, सुरक्षा निकाय लगायत सबै संस्थाहरूको मनोबल उच्च राख्न आह्वान गरेका छन् ।

समापन र अन्य टिप्पणीहरू

सम्बोधनको अन्त्यमा देउवाले भदौ २४ को कठिन परिस्थितिमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेकोमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेललाई धन्यवाद दिए । ‘त्यो प्रतिकुल समयमा उहाँको परिपक्व भूमिकाले मुलुकमा देखा पर्न सक्ने अर्को संकट रोकिएको छ,’ उनले भने । देउवाले जेनजीका जायज मागहरू सम्बोधन गर्नुपर्ने बताउँदै सरकारलाई चुनावी वातावरण निर्माण गरी देशलाई संवैधानिक बाटोमा फर्काउने जिम्मेवारी स्मरण गराएका छन् ।

यो सम्बोधनपछि कांग्रेसको केन्द्रीय समिति बैठक स्थगित भएको छ । पार्टी स्रोतका अनुसार, देउवाले उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई कार्यवाहक सभापतिको जिम्मेवारी दिएका छन् । जेनजी आन्दोलनले उठाएका मुद्दाहरूले नेपालको राजनीतिमा नयाँ बहस सिर्जना गरेको छ, र देउवाको यो सम्बोधनले पार्टीभित्र एकताको सन्देश दिएको विश्लेषकहरू बताउँछन् । घटनाको छानबिन र दोषीहरूमाथि कारबाहीको मागले आगामी दिनहरूमा राजनीतिक सरगर्मी बढाउने देखिन्छ ।