कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुरको रबाफले कांग्रेस कार्यालयमा तनाव, विशेष महाधिवेशनको मागले नाराबाजी

काठमाण्डौ । नेपाली कांग्रेसभित्र विशेष महाधिवेशनको मागलाई लिएर तनाव चुलिएको छ। सभापति शेरबहादुर देउवाले कार्यवाहक सभापतिको जिम्मेवारी उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कालाई सुम्पिएको पहिलो दिनमै खड्काले रबाफ देखाउन खोजेको आरोप लागेपछि सानेपास्थित पार्टी कार्यालय बीपीनगरमा नाराबाजी भएको छ। जेन-जी आन्दोलनले उत्पन्न गरेको नयाँ राजनीतिक परिदृश्यमा पार्टीको नेतृत्व र संगठनलाई पुस्तान्तरणसहित सुदृढ बनाउन विशेष महाधिवेशनको माग गर्दै ५४.५८% महाधिवेशन प्रतिनिधिको हस्ताक्षर संकलन भएको छ। तर, खड्काले यी हस्ताक्षर बुझ्न अस्वीकार गरेपछि पार्टीभित्र आन्तरिक शक्ति संघर्ष सतहमा आएको छ।

हस्ताक्षर विवाद र नाराबाजीको पृष्ठभूमि

नेपाली कांग्रेसको विधानअनुसार, केन्द्रीय समितिको निर्णय वा ४०% महाधिवेशन प्रतिनिधिको लिखित माग भएमा विशेष महाधिवेशन आह्वान गर्नुपर्ने व्यवस्था छ। सोही प्रावधानलाई आधार बनाएर महामन्त्रीद्वय गगनकुमार थापा र विश्वप्रकाश शर्माले मङ्सिरभित्र नियमित वा विशेष महाधिवेशनको माग अघि सारेका छन्। हाल पार्टीका ४,७४३ महाधिवेशन प्रतिनिधिमध्ये ४,५५६ बहाल छन्, जसमध्ये २,४८७ (५४.५८%) ले विशेष महाधिवेशनको पक्षमा हस्ताक्षर गरेका छन्।

तर, कार्यवाहक सभापति पूर्णबहादुर खड्काले यी हस्ताक्षर बुझ्न इन्कार गरेपछि सानेपास्थित पार्टी कार्यालयमा तनाव सिर्जना भएको छ। महामन्त्रीद्वयका समर्थकहरूले खड्काको यो कदमलाई सभापति देउवाको पक्षमा शक्ति प्रदर्शन र रबाफको प्रयासको रूपमा लिएका छन्। परिणामस्वरूप, कार्यालय परिसरमा नाराबाजी र प्रदर्शन भएको छ, जसले कांग्रेसभित्रको आन्तरिक असन्तुष्टिलाई उजागर गरेको छ।

महामन्त्रीद्वयको रणनीति र नेतृत्व पुस्तान्तरणको एजेन्डा

महामन्त्री गगनकुमार थापा र विश्वप्रकाश शर्माले विशेष महाधिवेशनमार्फत पार्टीको नीतिगत दिशा, आन्तरिक लोकतन्त्र, संगठन सुदृढीकरण र नेतृत्व पुस्तान्तरणलाई प्राथमिकता दिएका छन्। उनीहरूले मङ्सिरभित्र नियमित महाधिवेशनको प्रस्ताव केन्द्रीय समिति बैठकमा लैजाने तयारी गरेका छन्। यदि सहमति जुटेन भने संकलित हस्ताक्षरमार्फत विशेष महाधिवेशनको प्रक्रिया अगाडि बढाउने उनीहरूको योजना छ।

जेन-जी आन्दोलनले युवा पुस्ताको सक्रियता र नयाँ राजनीतिक सोचलाई अगाडि ल्याएको सन्दर्भमा, महामन्त्रीद्वयले पार्टीलाई आगामी फागुन २१ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनका लागि नयाँ म्यान्डेटसहित तयार गर्नुपर्ने जोड दिएका छन्। उनीहरूको यो अभियानले युवा नेतृत्वलाई अगाडि ल्याउने सम्भावनालाई बल पुर्‍याएको छ।

देउवा पक्षको रक्षात्मक रवैया

सभापति शेरबहादुर देउवा पक्ष भने विशेष महाधिवेशनको मागप्रति रक्षात्मक देखिएको छ। देउवा निकट नेताहरूले पार्टी अहिले स्थायित्व र एकताको चरणमा रहेको भन्दै तत्काल विशेष महाधिवेशनको आवश्यकता नरहेको तर्क गरेका छन्। उनीहरूले विशेष महाधिवेशनले पार्टीलाई विभाजनको जोखिममा पुर्‍याउन सक्ने चेतावनी दिएका छन्। देउवा पक्षले यही केन्द्रीय कार्यसमितिलाई निरन्तरता दिंदै नियमित प्रक्रियाबाट अगाडि बढ्नुपर्ने अडान राखेको छ।

कार्यवाहक सभापति खड्काको हस्ताक्षर बुझ्न अस्वीकार गर्ने कदमलाई देउवा पक्षको शक्ति प्रदर्शनको रूपमा हेरिएको छ। यो कदमले महामन्त्रीद्वयको अभियानलाई चुनौती दिएको छ भने पार्टी कार्यालयमा तनावपूर्ण वातावरण सिर्जना गरेको छ।

शेखर कोइराला पक्षको कमजोरी

महामन्त्रीद्वयको विशेष महाधिवेशनको अभियानमा नेता डा. शेखर कोइराला पक्षको सक्रियता देखिएको छैन। कोइराला पक्षको यो निष्क्रियताले उक्त समूह कमजोर बन्दै ओझेलमा परेको विश्लेषण गरिएको छ। गगन–विश्व समूहको सक्रियताले शेखर पक्षलाई थप दबाबमा पारेको छ, जसले पार्टीभित्रको शक्ति सन्तुलनलाई नयाँ दिशा दिएको छ।

जेन-जी आन्दोलनको प्रभाव र कांग्रेसको चुनौती

जेन-जी आन्दोलनले नेपालको राजनीतिक परिदृश्यमा ठूलो परिवर्तन ल्याएको छ। युवा पुस्ताको सक्रियता र नयाँ सोचले कांग्रेसलाई पुरानो कार्यशैली र नेतृत्वबाट बाहिर निस्कन दबाब दिएको छ। आगामी फागुन २१ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनलाई ध्यानमा राख्दै, कांग्रेसले नयाँ म्यान्डेट र नेतृत्वसहित अगाडि बढ्नुपर्ने आवश्यकता विश्लेषकहरूले औंल्याएका छन्।

महामन्त्रीद्वयले विशेष महाधिवेशनलाई पार्टीको भविष्यको नेतृत्व, कार्यशैली र राजनीतिक दिशासँग जोडेर हेरेका छन्। उनीहरूको यो अभियानले कांग्रेसभित्र नयाँ पुस्ताको उदयलाई संकेत गरेको छ। यता, देउवा पक्षको रक्षात्मक रवैया र खड्काको रबाफले पार्टीभित्रको आन्तरिक शक्ति संघर्षलाई थप जटिल बनाएको छ।

नाराबाजी र भविष्यको बाटो

सानेपास्थित पार्टी कार्यालयमा आजदेखि जारी केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा विशेष महाधिवेशनको माग र हस्ताक्षर विवादले तनाव सिर्जना गरेको छ। खड्काले हस्ताक्षर बुझ्न अस्वीकार गरेपछि गगन–विश्व समूहका समर्थकहरूले नाराबाजी र प्रदर्शन गरेका छन्। यो घटनाले कांग्रेसभित्रको आन्तरिक असन्तुष्टि र शक्ति सन्तुलनको नयाँ चरणलाई उजागर गरेको छ।

विश्लेषकहरूका अनुसार, विशेष महाधिवेशनको माग केवल संगठनात्मक मुद्दासँग सीमित छैन। यो कांग्रेसको भविष्यको नेतृत्व, कार्यशैली र राजनीतिक दिशासँग गहिरो रूपमा जोडिएको छ। आगामी दिनहरूमा केन्द्रीय समितिको निर्णय र विशेष महाधिवेशनको प्रक्रियाले कांग्रेसको भविष्यको मार्गचित्र तय गर्नेछ। जेन-जी आन्दोलनको प्रभाव र निर्वाचनको तयारीले यो बहसलाई थप सान्दर्भिक र पेचिलो बनाएको छ।