.gif)
_(1).gif)
काठमाण्डौं । पछिल्लो समय चन्द्रागिरी हिल्सको सेयर दोस्रो बजारमा निकै चर्चामा छ । यो कम्पनीको संस्थापक सेयरको लकिङ पिरियड खुलेदेखि नै लगातार २ दिन पोजिटिभ सर्किट लागेको छ । बिहीबारको कारोबारमा पनि यो कम्पनीमा केही अस्वभाविक खरिद अर्डर देखिएको छ । यो कम्पनीको चुक्तापुँजी नै जम्मा डेढ अर्ब रुपियाँ रहेको छ । अर्थात नेप्सेमा कम्पनीको डेढ करोड कित्ता सेयर सूचीकृत छन् ।
बिहीबार कारोबार खुलेको ५ मिनेटभित्र कम्पनीको चुक्तापुँजीभन्दा ३० गुणा बढी अर्थात ४ अर्ब २९ करोड कित्ता सेयर माग भएको मार्केट डेप्थमा देखिएको थियो । कारोबारको सुरुवातमै यस्तो अस्वभाबिक माग देखिएपछि लगानीकर्ताहरुले नेप्सेले सञ्चालनमा ल्याएको ट्रेड म्यानेजमेन्ट सिस्टमको प्रमुख भेण्डर कम्पनी वाइकोमाथि चन्द्रागिरी हिल्सको सेयरमा चलखेल गरेको संगीन आरोप लगाएका छन् ।
(1).gif)
सक्रिय लगानीकर्ता एसपी चौलागाईले वाइको कम्पनी र चन्द्रागिरी हिल्सका मुख्य लगानीकर्ता एउटै समूह रहेको र यहीकारण पनि वाइकोमार्फत चलखेल भएको आरोप लगाए । चांैलागाइले प्राइभेट कम्पनीलाई नेप्सेको डेटा उपलब्ध गराउनु तथा आर्थिक कारोबारको जिम्मा लगाउनु गलत भएको पनि बताए । उनले प्रश्न गर्दै भने–‘सरकारी स्वामित्वमा रहेको नेपाल स्टक एक्सचेञ्जभन्दा वाइको कम्पनी माथि देखियो । लाखौं कित्ता कसरी खरिद अर्डरमा राख्न मिल्यो ? वाइकोले पहिलो अर्डर राखेर नै दैनिक रुपमा १० प्रतिशत सर्किट लगाइरहेको देखिन्छ । यसले अब फेरि यो कम्पनीमा सोझासोझा नै फस्ने हो । लकिङ खुलेको पहिलो दिन नै अस्वभाविक माग देखाएर कम्पनीको सेयरभाउ माथि पुर्याउने खेल भयो । लकिङ खुल्दा सबै कम्पनीको सेयर घट्ने तर चन्द्रागिरीको सेयर बढ्ने कारण के हो ?’
घटनाक्रमहरुले चन्द्रागिरीको संस्थापक सेयरको लकइन अवधि खुलेपछि डेटा म्यानुपुलेसन गरिएको प्रष्ट देखाएको उनको दाबी छ । चन्द्रागिरीको सेयरमूल्यमा खुलेआम चलखेल हुँदा समेत नियामक भने मूकदर्शक बनेकोमा उनी असन्तुष्ट छन् ।
बिहीबार नै कालिका सेक्युरिटिज (स्टक ब्रोकर नम्बर ४६)मा भेटिएका एक लगानीकर्ताले वाइको कम्पनीले लगानीकर्ताको गोप्य कारोबारमा लामो समयदेखि निगरानी गर्ने गरेको आरोप लगाए । उनले भने–‘तपाइँले ५ हजारभन्दा बढी कित्ता सेयर किन्नुस्, त्यसको रेकर्ड बजारमा आइहाल्छ ।’ त्यसरी कसले सेयर किन्यो भन्ने वाइको कम्पनीले लिक गर्ने गरेको पनि ती लगानीकर्ताले आरोप लगाए ।
वाइकोका प्रबन्ध निर्देशक दीपेश प्रधानले लगानीकर्ताले आरोप लगाएजस्तो र बजारमा हल्ला भएजस्तो आफूहरुले कुनै पनि कम्पनीको सेयर वा सेयरमूल्यमा चलखेल नगरेको र गर्न नसक्ने प्रष्ट पारे । टिएमएसमा बेला बेला दुःख दिइरहने एउटा बगका कारण डिस्प्लेमा एकैपटक धेरै कित्ता माग भएको देखिएको उनको प्रष्टीकरण छ । ‘यो लामो समयदेखि बेला बेला आइरहेको समस्या हो । चन्द्रागिरीमा मात्र होइन, बजारमा बढी चल्ने केही स्क्रीप्टमा बेला–बेला यो बगले दुःख दिंदै आएको थियो ।’ प्रधानले भने–‘चन्द्रागिरीमा पनि त्यही बगले समस्या बनाएको हो । हामीले यसको दीर्घकालीन समाधान खोजेर कार्यान्वयनका लागि नेप्सेको स्वीकृति मागेको करिब ६ महिना जति नै भयो । स्वीकृति आउन ढिलाई हुँदा आज चन्द्रागिरीमा फेरि पुरानै समस्या दोहोरिएको मात्र हो ।’
मार्केटडेप्थमा मात्रै अस्वभाविक बाई अर्डर देखिने र कारोबारको क्रममा यसले कुनै पनि फरक नपरेको उनको दाबी छ । ‘बजारमा गरिएको चर्चा जस्तो यो समस्या क्रिटिकल चिज नै होइन ।’ उनले थपे–‘हाम्रो सुझाव कार्यान्वयनका लागि नेप्सेको अप्रूभल चाहिन्छ । उसले स्वीकृति दिएपछि उसैले उपलब्ध गराएको पासवर्ड राखेर हामीले सिस्टममा काम गर्ने हो । हामीले नेप्सेबाटै पासवर्ड माग्नुपर्छ । नेप्सेबाट ओके भएपछि बगलाई निस्क्रिय बनाउने हाम्रो काम हो । नेप्सेले जति छिट्यो अप्रूभल दियो, उति छिटो काम हुन्छ।’
उनले चन्द्रागिरीका कारण बजार तातेको र अब चाहिँ नेप्सेबाट पनि चाँडै सिस्टममा देखिएको बगलाई डिसेबलका लागि आवश्यक काम गर्ने गरी अप्रूभल आउने आशा व्यक्त गरे ।
नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज लिमीटेड(नेप्से)का प्रवक्ता मुराहरि पराजुलीले बगका कारण कतिपय स्क्रीप्टमा समस्या भइरहेको विषयमा आफूहरुलाई वाइकोले पहिलादेखि नै जानकारी गराएको प्रष्ट पारे । ‘बगकै कारण मार्केट डेप्थमा एक्टिभ नभएको पुराना अर्डरहरु पनि जोडिएर डिस्प्ले हुँदा(गार्वेज आउने) यस्तो समस्या देखिने रहेछ ।’ उनले भने–‘वाइकोले समाधानको प्रयास गरिरहेको जानकारीमा छ । चाँडै हल हुन्छ ।’
पहिला पनि यस्तै समस्या आएको थियो
बजारमा दाबी गरिएजस्तो मार्केट डेप्थमा चन्द्रागिरी हिल्सको सेयरमा मात्र यस्तो समस्या आएको होइन वा यस्तो घटना पहिलो भने होइन । यसअघि अन्य केही कम्पनीहरुको बाई वा सेल अर्डरमा समेत यस्तै अस्वभाविक कित्ताहरु डिस्प्ले भएका थिए । यसका कारण पनि बग नै रहेको बताइएको छ ।
जस्तो : यसअघि युनिलिभर नेपाल लिमीटेड, एचआइडिसीएलको संस्थापक सेयर तथा नेपाल रिपब्लिक मिडिया लगायतका सेयरमा समेत यस्तै समस्या देखिएको थियो ।
एचआइडिसिएलको संस्थापक सेयरमा २०२३ को जून २० का दिन यस्तै समस्या देखिएको थियो:
नेपाल रिपब्लिक मिडियाको सेयरमा पनि सन् २०२३ अगस्ट ७ का दिन यस्तै समस्या थियो:
यसैगरी, युनिलिभरको सेयरमा भने सन् २०२४ को जनवरी ४ मा पनि यस्तै समस्या देखिएको थियो:
.gif)
(1).jpg)
.jpg)
(1).gif)
.gif)
