काठमाण्डौ । विस २०६७ सालमा सीडीएसीको स्थापना भएसँगै नेपालमा सेयरको अभौतिकरणका काम सुरु भएको हो । त्यस अघि कागजी रुपमा नै सेयर कारोबार हुने गर्थ्यो । सीडीएससी भनेको पैसा जम्मा गर्ने बैंक जस्तै सेयर जम्मा गर्ने सेयरको बैंक हो ।
विस २०६७ यता सेयरको कागजी कारोबार बन्द भएको छ । अहिले सम्पूर्ण सेयर, सेयर क्यापिटलमा जम्मा हुन्छ र त्यसको तथ्यांक सीडीएसीले राख्ने गर्छ । सेयर लगानीकर्ताहरुले आफ्नो सेयर संख्याको जानकारी आफ्नो डीपीमार्फत पैसाको स्टेट्मेन्ट जसरी पाउने गर्छन् । यस्तो सेयर संख्या लगानीकर्ताले मेरोसेयर मार्फत हेर्न तथा आफै स्टेट्मेन्ट निकाल्न समेत सक्छन् ।
हाल सञ्चालनमा रहेका १९ वटा वाणिज्य बैंकहरमध्ये अधिकांशले सेयर डिम्याट गरिसकेका छन् । तर सरकारी स्वामित्वको कृषि विकास बैंकको डिम्याट भने अझै २० प्रतिशत हुन बाँकी रहेको देखिन्छ । सीडीएससीले दिएको तथ्यांकअनुसार बैंकको चुक्तापूँजी १३ अर्ब ४५ करोड १६ लाख कित्ताको ४९ प्रतिशतले हुन आउने ६ करोड ५९ लाख १३ हजार २०३ कित्ता सेयर सूचीकृत रहेको छ ।
जसको ८० प्रतिशत मात्रै अर्थात ५ करोड ३१ लाख ४७ हजार ८३६ कित्ता सेयर सीडीएससीमा अभौतिकरण भएको छ । बैंकको १ करोड २७ लाख ६५ हजार ३६७ कित्ता सेयर अझै अभौतिकरण हुन बाँकी रहेको देखिन्छ ।
यस विषयमा कृषि विकास बैंकको गुनासो शाखाका अधिकृत हिरा बहादुर आलेले कृषि विकास बैंकको २०६२ सालमा आईपीओ निष्कासन भएको र त्यस बेला आईपीओ भर्नेहरु दुर्गम ठाँउका पनि भएकाले सबै लगानीकर्ता अभौतिकीरण गर्न नआएको आलेले जानकारी दिए । उनले भने ‘ हाम्रा धेरै लगानीकर्ताहरुले अझै पनि सेयर सिरानी वा बाकसमा हालेर राखेको कारण सेयरको डिम्याट हुन नसकेको हो ।’
सीडीएससीकै एक उच्च अधिकारीका अनुसार त्यसबेला कृषि विकास बैंकमा कर्जा लिनेलाई पनि सेयर दिइएको थियो । कर्जा लिनेले सेयर भन्ने थाहा नपाएर अहिलेसम्म अभौतिकीकरण नगरेको हुन सक्ने उनले बताए ।