काठमाण्डौ । साताको पहिलो कारोबार दिन विभिन्नि ब्रोकर हाउस पुगेर लगानीकर्ताको वस्तुस्थिती बुझ्ने स्तम्भ‘ग्राउण्ड जिरो’लाई यो साता पनि निरन्तरता दिएका छौं । यस क्रममा आज हामी राजधानीका विभिन्न ब्रोकर हाउसहरुमा पुगेका छौं । सर्वप्रथम हामी कमलादीमा रहेको कोहिनुर सेक्युरिटिज(स्टक ब्रोकर नम्बर ३५)मा पुग्यौं ।
आज पनि राजधानीमा दिनभरजसो वर्षा भईरहेको थियो । लगानीकर्ताहरु झरीको बेवास्ता गर्दै ब्रोकर हाउसहरुमा पुगेका भेटिन्थे । बिहानी सुरुवाति सत्रमा बजार सामान्य अंकले बढेको थियो । लगानीकर्ता बजारको विश्लेषण गर्नमा व्यवस्त देखिन्थे । यसै ब्रोकरमा भेटिएका एक लगानीकर्ताले अविरल वर्षाका कारण आईरहेको बाढी पहिरोले हाईड्रो कम्पनीहरुको सेयरमूल्य बढ्न नसकिरहेको बताए । ‘बजार बुल हुन त दिनुस् अहिले जुन–जुन पहिरोले लान्छ त्यहि–त्यहि कम्पनीमा पछि. सर्किट लाग्छ,’ सँगैका एक लगानीकर्ताले भने । यस्तै केही लगानीकर्ताहरु भने साउन लागेपछि बजार राम्रै अंकले बढ्ने लख काट्दै थिए ।
केही समयको बसाई पछि हामी कमलादीमै रहेको मल्ल एण्ड मल्ल सेक्युरिटिज (स्टक ब्रोकर नम्बर ११) मा पुग्यौं । यहाँ पनि लगानीकर्ताको उपस्थिति राम्रै थियो । ब्रोकर हाउसको भित्तामा झुण्डिएको घडिको सुईले १२ बजेको संकेत गर्दै थियो । बजारमा सामान्य अंकको बढोत्तरीसँगै करिब एक अर्बको कारोबार हुँदै थियो । यहाँ भेटिएका लगानीकर्ताहरु आगामी म्रौद्रिक नीतिको विषयमा समेत चर्चा गर्दै थिए ।
यहाँ भेटिएका एक लगानीकर्ताले भने, ‘मौद्रिक नीति केही लचक आउने भन्ने त बजारमा सुन्नमा आएको छ । जोखिमभार ५ करोड सम्मलाई एक सय भए पनि गरिदिए हुने थियो । त्यसो भएमा त बैंक पनि बढ्ने थिए । बजार पनि दिगो हुने थियो ।’ त्यहि रहेका अर्का लगानीकर्ता बोले,‘सरकारको समीकरण पनि फेरिएको छ । गभर्नर जाने बेला पनि भएको छ । केही आशा गरौं, धेरै भर भने नपरौें ।’
हामीले केही समय ब्रोकर सञ्चालकसँग पनि बजारको पछिल्लो अवस्थाको विषयमा छलफल गर्यौं । ब्रोकर सञ्चालकले अहिले बजारको अवस्था तरलताको अभावका कारण नभई लगानीकर्ताहरुको मनबोलको कमीका कारण भएको बताए । ‘पैसा धेरैै भएर राष्ट्र बैंकले पैसा तानेको तान्यै छ । सरकार परिवर्तनले बढेको बजार दिगो हुँदैन । सरकारले काम नै गर्नु पर्छ । सरकारले भाषण मात्रै गरेर भएन सेयर बजारबाहेक अन्य क्षेत्र पनि चलयमान भए बजार दिगो बन्छ,’ब्रोकर सञ्चालकले भने ।
अब हामी बानेश्वरमा रहेको कलस सेक्युरिटिज (स्टक ब्रोकर नम्बर ७४) तर्फ लम्कियौं । यस बेलासम्म दिनको १ बजिसकेको थियो । बजार भने करिब २५ अंकले बढेको थियो । यस ब्रोकरमा लगानीकर्ताको उपस्थिति सामान्य नै थियो । यो ब्रोकर भेटिएका एक लगानीकर्ता नयाँ सत्ता समीकरणका कारण बजारको बढाई दिगो नहुने बताए । ‘बजार बढ्ने एक–दुई दिन मात्रै हो । बजार दिगो हुनलाई नीतिमा नै सुधार हुन पर्छ । यसका लागि राष्ट्र बैंकले नीतिमा सुधार गर्नु पर्छ,’ उनले भने ।
‘सिमेन्ट कम्पनी किनेको पानी परेर डल्लो पर्यो । हाइड्रो पनि त्यस्तै भयो । लौन, साथीहरु बजार बढे पनि हाम्रा कम्पनी बढेनन् कसो गर्ने होला ?,’ एक लगानीकर्ताले ठट्यौरी पारामा भने । उनलाई जवाफ दिदैं अर्का लगानीकर्ताले भने, ‘अझै पनि लो क्याप भएका विकास बैंक नै ठीक होला । म त त्यस्तै कम्पनीमा छु ।’ ब्रोकर हाउसमा लगानीकर्ताहरु बीच यस्तै गल्फति चल्दै थियो ।
यहाँबाट हामी नागरिक स्टक डिलर (स्टक ब्रोकर नम्बर ६०) मा पुग्यौं । यस ब्रोकरमा केही महिला लगानीकर्ता पनि भेटिए । यहाँ भेटिएका अधिकांश लगानीकर्ता माइक्रो फाइनान्सको चर्चा गर्दै थिए । एक लगानीकर्ता भन्दै थिए, ‘यो फर्वार्ड माइक्रो फाइनान्स आज चम्केको छ । के हो कारण ? उनी सँगै बसेका लगानीकर्ताले भने, ‘यो त अझै चम्कन्छ । यो कम्पनीकि एक जना संस्थापक सेयरधनी सांसद र मन्त्री भएपछि कम्पनी केहि पछि परेको थियो ।’
यसबेला सम्म भित्ताको घडिमा २ बजिसकेको थियो । बजार करिब २५ अंकले बढेको थियो । ब्रोकर हाउसमा कारोबारसँगै बजार बढिरहेकोमा लगानीकर्ता दंग देखिन्थे ।