काठमाण्डौ । चिनियाँ बोन्डमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताको संख्या अत्यधिक बढेको छ । चिनियाँ सरकारी बोन्डमा भईरहेको अत्यधिक लगानीका कारण बोन्डको मूल्य वृद्धि हुनुका साथै बोन्डको प्रतिफलमा कमी आईरहेको छ । चीनको खस्कदो रियल स्टेट सेक्टर र सेयर बजारको सुरक्षित विकल्पका रुपमा लगानीकर्ताले सरकारी बोन्ड रोजेका हुन् ।
अत्यधिक लगानीका कारण चिनियाँ बोन्डको प्रतिफल भने घट्न पुगेको छ । ब्याजदरको बेन्चमार्कको रुपमा रहेको १० वर्षे चिनियाँ सरकारी बोन्डको प्रतिफल गत सोमबार २.१८ प्रतिशतमा सीमित बनेको छ । जुन सन् २००२ पछिकै न्यून हो । यस्तै २० वर्षे र ३० वर्षे बोन्डको प्रतिफल पनि ऐतिहासिक रुपमा घटेको छ । बोन्डको मूल्य वृद्धि भएसँगै प्रतिफलमा कमी आईरहेको छ ।
चिनियाँ नीति निर्माताहरु बोन्डप्रति अचानक देखिएको आकर्षणले बबल बनाएर संकट निम्त्याउने भयमा देखिएका छन् । गत वर्ष पनि अमेरिकन सिलिकन भ्याली बैंकमा यस्तै संकट देखिएको थियो । चीनको केन्द्रीय बैंक ‘पिपुल्स बैंक अफ चाइना(पीबीओसी)ले बोन्डमा देखिएको बबल जुनुकै बेला पनि फुट्न सक्ने र यसले वित्तीय बजारलाई अस्थिर बनाउनुका साथै अर्थतन्त्रलाई संकटमा पार्ने भन्दै गत अप्रिलदेखि १० पटक बेग्ला–बेग्लै चेतावनी जारी गरिसक्यो ।
अहिले भने पीबीओसीले बोन्डको मूल्य घटाउन बोन्ड सापटी लिएर बिक्री गरिरहेको छ ।
चिनियाँ बोन्डको प्रतिफलमा देखिएको व्यापक गिरावटले त्यहाँको अर्थतन्त्रमा जोखिमहरु निम्त्याईदिएको छ । अहिलेको अवस्थामा सरकारी बोन्डको न्यून प्रतिफलले अर्थतन्त्रलाई राम्रो भन्दा पनि हानी पुर्याउने चिनियाँ विज्ञले बताएका छन् । यसले पीबीओसीले आक्रामक रुपमा ब्याजदर कटौती गर्ने बजारको अपेक्षालाई अझै मजबुत बनाउने विज्ञले बताएका छन् ।
यसका साथै बोन्डमा देखिएको आकर्षणले अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउने जोखिमपूर्ण सम्पत्तिहरु जस्तै,सेयर बजार,घरजग्गा र अन्य लगानीको साटो बोन्ड बजारमा पूँजी परिचलन गर्न प्रात्साहित गर्ने भएकाले यसले पीबीओसीको आर्थिक गतिविधि तथा नगद परिचालन बढाउने प्रयासहरुमा प्रभाव पार्ने देखिन्छ ।
चिनियाँ सरकारी बोन्डको प्रतिफलमा आएको कमीले अमेरिका र चीनबीचको स्प्रेडदरको बढ्ने र यसले चीनबाट पैसा बाहिरिने भएकाले युआनमा दबाव पर्ने देखिन्छ । चीन–अमेरिका प्रतिफलको भिन्नताका कारण गत अप्रिल महिनामा चिनियाँ पूँजी पलायन सन् २०१६ पछिकै उच्चस्तरमा पुगेको थियो । -एजेन्सी