बढ्दो बजारमा सेबोनको बक्रदृष्टि, भित्रभित्रै ब्रोकर र ठूला लगानीकर्ता तर्साउने खेलमा

STOCK MARKET
बिहीबार, श्रावण ३१,२०८१ 18:50:14

काठमाण्डौ । सेयर बजारमा बग्रेल्ती समस्या छन् । तिनको समाधानका लागि वर्षौदेखि उठेका आवाजहरुको उचित सम्बोधन हुन सकेको छैन ।

पछिल्लो समय अध्यक्ष नहुँदा नेपाल धितोपत्र बोर्ड(सेबोन)को नियमन कमजोर बनेको छ । सयौं कम्पनीको आईपीओ, हकप्रद, ऋणपत्रको प्रस्तावको थाक लागेर बसेको छ ।

बोर्डका कतिपय अधिकारी कतिपय कम्पनीहरुसँग सेटिङमै व्यस्त हुने गरेका बेला बेला आरोप लाग्ने गरेको छ भने बजारमा खुलेआम हुने इन्साइडर ट्रेडिङ, कर्नरिङ लगायतका अबाञ्छित गतिविधिमा समेत प्रभावकारी नियमन हुँदैन ।

कतिसम्म भने केही कम्पनीमा भएका इन्साइडर ट्रेडिङमा व्यक्ति(खेलाडी)कै संलग्नता पुष्टि हुने गरी प्रतिवेदन बन्दा समेत माथिल्लो निकाय र राजनीतिक शक्तिको दवाबपछि चूपचाप लुकाइन्छ । अध्यक्ष नभएको बाहानामा सामान्यभन्दा सामान्य काममा समेत जोखिम देख्ने बोर्डका कर्मचारीहरुले फेरि अनावश्यक रुपमा बजारलाई चलाउने र निरुत्साहित बनाउने प्रयास गरेका आरोप लागेको छ ।

आफ्नो दैनिक कार्यसम्पादनमा समेत खरो उत्रिन नसकेको धितोपत्र बोर्ड बजार बढ्न थालेपछि भने ब्रोकर कम्पनीहरुलाई तर्साउने, ठूला लगानीकर्ताहरुलाई निरुत्साहित पार्ने र बजारको बढ्दो माहौल तथा मनोबललाई प्रभाव पार्ने काममा संलग्न हुने गरेको छ ।

अघिल्लो बुलहरुमा पनि धितोपत्र बोर्ड यो वा त्यो नाममा यस्ता गतिविधिमा संलग्न हुने गरेको थियो । कुनै बेला कम्पनीको नामै तोकेर लिष्ट निकालेको धितोपत्र बोर्डले फेरि सेयरबजारको बढ्दो कारोबारमा बक्रदृष्टि लगाउन थालेको गम्भीर आरोप लागेको छ ।

पछिल्लो समय सेयर बजारमा कारोबारले नयाँ नयाँ रेकर्ड बनाइरहेको छ । कारोबारको पहिलो घण्टामा नै १० अर्बसम्मको कारोबार हुने गरेको छ । यसरी दैनिक नयाँ नयाँ कारोबारको रेकर्ड बन्न थालेपछि नियामक निकाय धितोपत्र बोर्डले सेयर बजारमा फेरि विगतमा झै बक्रदृष्टि लगाउन थालेको केही ब्रोकरहरुले दाबी गरेका छन् ।

धितोपत्र बोर्डले बुधबार सबै ब्रोकरहरुलाई तीन दिनको समय राखेर लगानीकर्ताहरुबाट लिनुपर्ने र दिनुपर्ने रकमको हिसाबकिताब मागेर पत्र काटेको छ । बढ्दो बजारमा ब्रोकरहरुले आफ्नो रिस्कमा लगानीकर्ताको इतिहास र इमानदारिता हेरेर कारोबारको लिमीटमा सहजीकरण गरिदिएका छन् । बुल मार्केटमा यो अनौठो विषय पनि होइन । कतिपय ब्रोकरले आफ्ना निकटका लगानीकर्तालाई केही समयका लागि बाँकी समेत चलाइदिने गरेका छन् । यिनै सहजता र कतिपय व्यवहारिक पक्षकै कारण पनि बजारको कारोबारमा उत्साह आएको ब्रोकर दाबी गर्छन् । तर, यही विषयलाई धितोपत्र बोर्डले भने ब्रेक गर्ने गरी ब्रोकरहरुसँग विवरण मागेको छ ।

स्टक ब्रोकर एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष धर्मराज सापकोटाले मंगलबार सबै बोकरहरुलाई यस्तो खालको पत्र आएको पुष्टि गरे । पत्रमा रिसिवेवल र पेएबलको विस्तृत विबरण पठाउनु भनिएको छ । यसमा कुनै व्यक्ति विशेष तोकिएको छैन । ‘कुन आशयले यो बेला यस्तो पत्र आएको हो, बुझ्न सकिएन । ब्रोकरले ग्राहक हेरर लिमिट दिने कुरा उनीहरुको नितान्त व्यक्तिगत विषय हो।’ सापकोटाले भने ।

कोहिनर सेक्युरिटिजका सञ्चालक भरत रानाभाटले नियामक निकायबाट यस्तो पत्र समय समयमा आउनु स्वभाविक भएको प्रतिक्रिया दिए ।

नाम उल्लेख नगरिदिन आग्रह गर्ने अर्का एक ब्रोकरले भने दैनिक कारोबार बढेपछि नियामकले ब्रोकरलाई सजग गराउनु र ब्रोकरले लगानीकर्तालाई सजक गराउनु सामान्य प्रक्रिया भएको दाबी गरे ।

धितोपत्र बोर्डको नियामक बिभागका प्रमुख विनयदेब आचार्यले पनि बोर्डबाट सबै ब्रोकरलाई पत्र गएको पुष्टि गरे । उनले भने–‘यो नियामकको नियमित कार्य जस्तै हो । बोर्डले नियमन र सुपरिबेक्षणको कार्य गर्दै जान्छ । यसमा कोही आत्तिनुपर्ने विषय केही छैन ।’

बजारका एक ठूला लगानीकर्ताले ब्रोकर र लगानीकर्ताको बीचमा बनेको सहमति र सोही आधारमा भइरहेको कारोबारमा धितोपत्र बोर्डले चासो दिएर बजार बिगार्न खोजेको आरोप लगाए । उनले धितोपत्र बोर्डले मात्र नभई नेपाल स्टक एक्सचेञ्जले समेत पछिल्लो समय कतिपय ब्रोकरहरुको आईपी ठेगाना माग्ने, ठूला लगानीकर्ताको आईपी ठेगाना माग्ने बेमौसमी काम गरिरहेका दाबी समेत गरे ।

‘कसैले खुलेआम कर्नरिङ गर्दा नदेख्ने, बरु तिनीहरुसँग नै मिलेर अनुचित लाभ लिनेहरुले बजारमा बढेको मनोबल र माहौललाई बिगार्ने गरी जथाभावी गर्नु उचित भएन ।’ ती लगानीकर्ताले भने–‘यस विषयमा हामी प्रधानमन्त्री कार्यालयमा उजुरी दिने तयारीमा छौं । बढ्दो बजारलाई नियामकहरुले सहजीकरण गर्ने हो, उल्टो बाटो समातेर तर्साउने खेल खेल्ने होइन ।’