काठमाण्डौ । समय सबैका लागि सधैं एकनाशको हुँदैन । सेयर बजारका कम्पनीहरुको दोश्रो बजार मूल्य घटबढको डेटालाई हेर्ने हो भने यो भनाई अझ सार्थक हुन्छ ।
कम्पनीहरुको वित्तीय प्रदर्शन, घटबढ भइरहने लाभांश क्षमता, ती कम्पनीका सेयरप्रति लगानीकर्ताको दृष्टिकोण, अर्थतन्त्रको रफ्तार, बजारको माग तथा आपूर्ति लगायतका विषयले बजारमा सूचीकृत कम्पनीहरुको मूल्य र निश्चित समूहमा उनीहरुको स्थान तय हुन्छ ।
केही साताअघिसम्म मात्र समय यस्तो थियो, जहाँ वाणिज्य बैंक(बैंकिङ) समूहको लिडर कम्पनीको रुपमा नवील र एनआईसी एशिया बैंक निर्विकल्प जस्ता देखिन्थे । अझ केही महिना अगाडिको कुरा गर्ने हो भने बैंकिङ समूहकै ब्लुचिप कम्पनीको रुपमा एनआईसी एशियाको बर्चश्व थियो ।
तर, बैंकिङ क्षेत्रमा देखिएका अनेकन समस्या र घट्दो लाभांश क्षमता, बढ्दो खराब कर्जाको अनुपात, आर्थिक मन्दी लगायतका कारणले नवील र एनआईसी एशियाकै लाभांश क्षमता कमजोर देखिन थाल्यो । यसको प्रभाव सेयर बजारमा पनि पर्यो ।
आज दृश्य फेरिएको छ । दोश्रो बजारमा मूल्यको हिसाबले हेर्ने हो भने लामो समयसम्म बजारमा लिडर बनेर बसेका नवील र एनआईसी एशिया बैंक पछाडि परेका छन् ।
नवील र एनआईसी एशियामय बजारमा लामो समयपछि स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंकले लिडिङ पोजिसिनको विरासत फर्काउने सफलता पाएको छ ।
हाल दोश्रो बजार मूल्यको हिसाबले हेर्दा १९ वटा वाणिज्य बैंकमध्ये स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंक सबैभन्दा अगाडि देखिएको छ । यो बैंकको आइतबारको अन्तिम बिक्रीमूल्य प्रतिकित्ता ५२१.३० रुपैयाँ रहेको छ । यसको बजार पूँजीकरण ४९ अर्ब १५ करोड पुगेको छ ।
बैंकिङ समूहमा दोश्रो महङ्गो मूल्यको सेयर एभरेष्ट बैंकको रहेको छ । यो बैंकको अन्तिम कारोबार मूल्य प्रतिकित्ता ५१३.९० रुपैयाँ रहेको छ । एभरेष्ट बैंकको कुल बजार पूँजीकरण ६० अर्ब ४७ करोडभन्दा बढी रहेको छ ।
नवील बैंकको दोश्रो बजार मूल्य प्रतिकित्ता ४४९.८० रुपैयाँमा सीमित बन्न पुगेको छ । यो बैंकको कुल बजार पूँजीकरण १ खर्ब २१ अर्ब ७० करोड बढी रहेको छ ।
एनआईसी एशिया बैंकको दोश्रो बजारको अन्तिम कारोबार मूल्य प्रतिकित्ता ४२० रुपैयाँ रहेको छ । यो बैंकको कुल बजार पूँजीकरण ६२ अर्ब ६५ करोड रुपैयाँ रहेको छ ।
यसरी हेर्दा यी चार बैंकमध्ये दोश्रो बजार मूल्यका हिसाबले स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड, एभरेष्ट, नवील र एनआईसी एशिया क्रमशः पहिलो, दोश्रो, तेश्रो र चौथो स्थानमा छन् ।
बजार पूँजीकरणको हिसाबले भने यी चारमध्ये नवील बैंक सबैभन्दा अगाडि देखिएको छ । त्यसपछि एनआईसी एशिया रहेको छ । तेश्रो स्थानमा एभरेष्ट तथा चौथो स्थानमा स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंक छन् ।
किन यस्तो भयो ?
पछिल्लो समय स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड र एभरेष्ट बैंकले राम्रो प्रगति गरिरहेका छन् । आर्थिक मन्दीको प्रभावले नवील र एनआईसी एशिया जस्ता बैंकको लाभांश क्षमता घट्दा र खराब कर्जा ह्वात्तै बढ्दा समेत यी दुई बैंकले भने निकै राम्रो प्रगति गरेका छन् ।
स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड र एभरेष्ट बैंकको लगातार लाभांश क्षमता पनि सबैभन्दा बढी देखिएको छ । उनीहरुले लगातार लाभांश पनि निकै राम्रो वितरण गरेका छन् ।
बढी लाभांश वितरण गरेका र भविष्यमा त्यसको अझ बढी सम्भावना देखिएका कारण यी दुई बैंकमा लगानीकर्ताको विशेष आकर्षण यद्यपि छ । यहीकारण बैंकिङ समूहका सूचीकृत कम्पनीहरुमध्ये टप पोजिसिन लिने विषयमा केही महिनाअघि र अहिलेको अवस्थामा उलटफेर भएको देखिन्छ ।