काठमाण्डौ । बहुमूल्य पहेँलो धातु सुनलाई लगानीको ‘सेफ हेभन’ का रुपमा लिइन्छ । सुनका गर–गहनाले विश्वका विभिन्न संस्कृतिमा विशेष महत्व राख्ने गर्छन् ।
विश्वमा विशेष गरेर गर–गहनाका लागि सुनको माग सर्वाधिक हुने गरेको छ । यस्तै खुद्रा लगानी(बार र सिक्का), सरकारको आर्थिक आवश्यकता(सुन भण्डारण) र औद्योगिक निर्माणका लागि समेत सुनको माग हुने गर्छ ।
आर्थिक संकट र राजनीतिक अस्थिरताका बीच पनि सुनले आफ्नो मूल्य जोगाई राख्ने भएकाले यसप्रति लगानीकर्ताको आकर्षण बढी देखिन्छ ।
सन् २००९ को विश्व आर्थिक संकटपछि विश्वका केन्द्रीय बैंकहरुले सुनको भण्डारण वृद्धि गरेका छन् । यसअघि भने विश्वका बैंकहरुले सुनको भण्डारमा कटौति गरिरहेका थिए । उदाहरणका लागि बेलायतको केन्द्रीय बैंकले ठूलो मात्रामा सुन बिक्री गरेको थियो ।
युएस गोल्ड ब्युरोका अनुसार चीन, भारत र थाइल्याण्ड,संयुक्त अरब इमिरेट्स र अमेरिका विश्वका शीर्ष ५ सुन खपत गर्ने देशहरु हुन् ।
गोल्ड ब्यूरोका अनुसार चीन विश्वको सबैभन्दा ठूलो सुन खरिदकर्ता देश हो । चीनको संस्कृतिमा सुनको विशेष महत्व भएकाले त्यहाँ यसको खपत बढी हुने गरेको बताइएको छ । यसका साथै चिनीया नागरिकहरुले सुनमाथिको लगानीलाई सुरक्षित मान्ने गर्छन ।
चीनले वार्षिक रुपमा ९८४ मेट्रिक टन सुन खपत गर्ने गरेको छ । जुन कुल आयातको दुई तिहाई हुन आउँछ ।
सुन खपत गर्नेमा भारत दोस्रो स्थानमा छ । भारतमा सुनको माइनिङ कम हुन्छ । त्यसैले भारत सुनको माग पुरा गर्न आयातमा धेरै निर्भर हुने गरेको छ ।
तेस्रो स्थानमा थाइल्याण्ड छ । गत वर्षको तेस्रो त्रैमासमा थाइल्याण्डमा सुनको माग ७ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । गोल्ड ब्युरोका अनुसार यस देशले वार्षिक ९० मेट्रिक टन सुन खपत गर्छ । यसमध्ये अधिकांश हिस्सा गर–गहनाका लागि प्रयोग गरिन्छ ।
संयक्त अरब इमिरेट्स(युएई) चौथो स्थानमा रहेको छ । कोरोना महामारीपश्चात युएईको सुन खपत ३२० प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । तर अहिले यसमा गिरावट आएको छ । पछिल्लो त्रैमाससम्म युएईको सुनको खपत १५ प्रतिशतले घटेको छ ।
अमेरिका सबैभन्दा धेरै सुन खपत गर्ने विश्वको पाचौं ठूलो देश हो । सन् २०२२ मा अमेरिकाको सुनको खपतमा १८ प्रतिशतको उछाल आएको थियो ।
विश्वको तथ्यांक राख्ने स्टाटिकाका अनुसार सन् २०२२ मा विश्वमा २ हजार ८६ टन सुनको माग भएको थियो । -एजेन्सी