काठमाण्डौ । सामाजिक सञ्जालहरुमा कम्पनी(स्क्रिप्ट)को नामै तोकेर सेयर बजारमा चलखेल तीव्र भएपछि नियामक निकायले निगरानी बढाएको छ ।
नामै तोकेर चलखेल गर्न खोज्ने तथा लगानीकर्ताको खरीदबिक्रीको निर्णय प्रभावित पार्न खोज्नेहरुलाई निगरानीमा राख्न थालेको सूँइको पाएपछि खेलाडीहरुले निर्देशित र भित्री कारोबारको मोडालिटी परिवर्तन गरेका छन् ।
अब क्लबहाउसदेखि फेसबुकसम्मका सामाजिक सञ्जालहरुमा कोड भाषा प्रयोग हुन थालेको छ । निश्चित संख्याका लगानीकर्ताको ग्रुप बनाएर त्यहाँ घण्टौसम्म भोलिपल्ट किनबेच गर्नुपर्ने कम्पनी अघिल्लो दिन नै तोक्ने काम जारी छ ।
निर्देशित कारोबारमा पछिल्लो समय बद्नामी कमाएका केही ठूला खेलाडीहरु पनि कोड भाषामा कुरा गरिरहेका भेटिन्छन् ।
फेसबुकमा लगानीकर्ताहरुले नेपाल फाइनान्स(अर्थात एनएफएस)लाई नट फर सेलको नामबाट प्रचार प्रसार गर्न थालेका छन् । नट फर सेल(अर्थात एनएफएस) राखेर लगानीकर्ताहरुले कोड भाषामा नेपाल फाइनान्स किन्न वा बिक्री गर्न उक्साइरहेको दैनिक भेट्न सकिन्छ ।
फाइनान्स समूहकै अन्य कम्पनीको नामहरुमा चलखेल गर्नेहरुले पनि कोड भाषा प्रयोग गर्न थालेका छन् । जस्तो: पोखरा फाइनान्सको विषयमा चलखेल गर्नुछ भने क्लब हाउसमा पोखरा जानुपर्छ भन्ने गरिएको छ । ‘अब भोलिदेखि पोखरा गएर रमाइलो गर्ने हो । पोखरा त पोखरा नै हो नि ।’ केही साताअघि क्लब हाउसमा लगानीकर्ताले पोखरा फाइनान्सले यसरी प्रचार प्रसार गरेका थिए । प्रचार प्रसार गरेको भोलिपल्टदेखि पोखरा फाइनान्सको सेयरमूल्य बढ्न थालेको थियो ।
लगानीकर्ताहरुले गुहेश्वरी मर्चेन्ट एण्ड फाइनान्सको प्रचार प्रसार गर्नुपरेमा ‘गुहेश्वरी गएर पूजा गर्नुपर्छ, राम्रो प्रतिफल प्राप्त हुन्छ भन्ने गरेका छन् ।
प्रभू बैंकको सेयरको विषयमा निर्देशित कारोबार गर्नेहरुले ‘प्रभूले चाहनुभयो भने हामी सबैको कल्याण हुन्छ’ जस्ता भाषा प्रयोग गर्ने गरेका भेटिएको छ ।
गुड्विल फाइनान्सको कुरा गर्दा ‘हामी लगानीकर्ताहरुले बजार र आफ्नै गुडविल पनि जोगाउने बेला भएको छ’ भन्ने गरिएको छ ।
मञ्जुश्रीको कुरा गर्नुपर्दा खेलाडीले ‘साथीहरुले मञ्जुश्रीको आँट र साहसको कथा त सुन्नुभएकै होला, हो बजारबाट कमाउने हो भने मञ्जुश्रीकै जस्तो साहस चाहिन्छ’ भन्ने गरिएको छ ।
हिमालयन डिस्टीलरीको सेयरले डूबाएको विषयमा क्लब हाउसमा पटक–पटक कोड भाषामै कुरा हुने गर्छ । ‘रक्सी धेरै खाएर हानी नै गर्ने रहेछ, अब रक्सीको पछि लाग्नु हुँदैन’ भन्ने खालका कोड वाक्य लगानीकर्ताले प्रयोग गर्ने गरेका छन् ।
किन चल्न थाल्यो कोड भाषा ?
लगानीकर्ताहरुका अनुसार पछिल्लो समय धितोपत्र बोर्डले गुपचुप रुपमा ठूला र बजारका चर्चित लगानीकर्ताको गतिविधिप्रति चासो बढाउन थालेको छ । उनीहरुको सामाजिक सञ्जालमा निगरानीदेखि लिएर उनीहरुले गर्ने कारोबारमा समेत चासो दिन थालिएको छ । यतिसम्म कि केही लगानीकर्ताहरुले त प्रयोग गर्ने टिएमएसको आईपी ठेगानादेखि लिएर ब्रोकरहरुसँग उनीहरुले कारोबार गर्ने आफन्तका आइडी, तिनीहरुमा उपलब्ध गराइएको लिमीट, उधारो कारोबार लगायतका विषयमा समेत कडाई गर्दै आएको छ ।
एकाएक सामाजिक सञ्जालमा हुने खुलेआम प्रचारप्रसार निगरानीमा पर्न थालेपछि चलाख लगानीकर्ताले कोड भाषा प्रयोग गर्ने क्रमलाई तीव्रता दिएका हुन् ।
कोड भाषाबाट भन्न नसकिने स्क्रिप्टहरुको प्रचार प्रसार भने लगानीकर्ताहरुले फेक फेसबुक आइडी बनाएर खुलेआम प्रचारप्रसार गर्दै आएका छन् ।
सामाजिक सञ्जालहरुमा यसरी लगानीकर्ताको स्वविवेकी निर्णय प्रभावित पारी चलखेल गर्ने समूहरु तीव्र रुपमा सक्रिय भएपछि यस्ता गतिविधिलाई कसरी नियन्त्रण गर्ने भन्ने विषयमा पछिल्लो समय धितोपत्र बोर्डमा छलफल हुने गरेको छ ।
बोर्डका एक अधिकारी भन्छन्–‘हामीले निगरानी त बढाएका छौं । तर अझै पुगेन भन्नेछ । हामी अन्तरनिकाय समन्वय गरी सामाजिक सञ्जालमार्फत हुने इन्साइडर तथा सर्कुलर ट्रडिङ लगायतका विकृतिहरुमाथि नियन्त्रणको प्रयास जारी राख्नेछौं । गलत ढंगले लगानीकर्ताको निर्णय र बजार प्रभावित पार्नेहरुलाई अब कारबाही नगरिए सोझा लगानीकर्ता डूब्ने खतरा बढेको छ।’
ती अधिकारीले पछिल्लो समय केही फाइनान्स कम्पनीमा यस्तै प्रवृति देखिएको र अहिले सामान्य लगानीकर्तामा रुवाबासी भएको उल्लेख गर्दै सेयर बजारको विषयमा सचेतना अभियान नै सञ्चालनको आवश्यकता रहेको उल्लेख गरे ।