हालसम्म कहाँबाट कति भागे कैदीबन्दी ? बढ्यो सुरक्षा चुनौति

काठमाण्डौ । देशभरका कारागारहरूबाट कैदीबन्दीहरू ठूलो संख्यामा फरार भएका छन्, जसले सुरक्षा चुनौतीलाई थप जटिल बनाएको छ। कारागार व्यवस्थापन विभागका अनुसार, देशभर करिब ३०,००० कैदीबन्दी थिए, तर हाल कति फरार भए भन्ने यकिन तथ्यांक उपलब्ध छैन। यो अभूतपूर्व घटनाले समाजमा असुरक्षा र दण्डहीनताको जोखिम बढाएको छ।

प्रमुख कारागारहरूबाट फरारको स्थिति

नख्खु कारागार: यो कारागार पूर्णरूपमा खाली भएको छ। कुख्यात अभियुक्त सञ्जय टक्ला, जो १२ वर्षदेखि जन्मकैदको सजाय भोगिरहेका थिए, पनि यहाँबाट फरार भए। उनलाई २०६९ वैशाख १८ मा जनकपुरको रामानन्द चोकमा भएको बम विस्फोट (५ जनाको मृत्यु) र रेडियो टुडेका सञ्चार व्यवसायी अरुण सिंहानियाको हत्याको मुख्य योजनाकारको आरोप लागेको थियो। फरार कैदीहरूले कारागारमा आगजनी गरेका थिए।

कैलाली कारागार: यहाँ रहेका करिब ७०० कैदी सबै फरार भए, कारागार खाली छ।

कञ्चनपुर कारागार: ४७६ कैदीमध्ये २२ बाहेक सबैलाई प्रदर्शनकारीहरूले बाहिर निकाले।

कपिलवस्तु कारागार: ४०० भन्दा बढी कैदी फरार भए। यी कैदीहरूले नजिकैको अदालतमा तोडफोड र आगजनी गरेर आफूविरुद्धका प्रमाण नष्ट गर्ने प्रयास गरे।

म्याग्दी कारागार: ८८ मध्ये ७२ कैदी फरार, १२ जना (बिरामी र हिँड्न नसक्ने) बाँकी।

अन्य कारागारहरू: कास्की, झुम्का, सोलु, रौतहट, र मकवानपुरको भीमफेदी कारागारबाट पनि ठूलो संख्यामा कैदी फरार भएका छन्। सुदूरपश्चिमका ८ कारागार (बाजुरा बाहेक) बाट करिब १,४०० कैदी भागेको अनुमान छ।

सुरक्षा चुनौती र आगजनीका घटना

फरार कैदीहरूले अदालत र सरकारी कार्यालयहरूलाई निशाना बनाएका छन्। कपिलवस्तुमा फरार कैदीहरूले अदालतमा आगजनी र तोडफोड गरे। यस्तै, डिल्लीबजार कारागारमा बुधबार बिहान १० बजे आगलागी भएको प्रशासक बाबुराम अर्यालले बताए। धादिङबेसी र पर्सा कारागारमा पनि प्रदर्शन र तोडफोडका घटना भएका छन्।

जिल्ला प्रहरी परिसर काठमाडौंका एसएसपी श्यामकृष्ण अधिकारीका अनुसार, “जघन्य अपराधमा संलग्न कैदीहरू बाहिर निस्कँदा अदालतहरू पहिलो निशानामा परेका छन्।” यस्तो अवस्थाले आगजनी र लुटपाटका घटना बढ्ने जोखिम छ।

समाजमा असुरक्षाको खतरा

पूर्व नायब महान्याधिवक्ता रेवतीराज त्रिपाठीले भने, “जघन्य अपराधमा सजाय पाएका व्यक्तिहरू समाजमा फर्किंदा असुरक्षा बढ्छ। जनताको सुरक्षाको प्रश्न उठ्छ, र दण्डहीनताले प्रश्रय पाउँछ।”

कारागार व्यवस्थापन विभागका चामेन्द्र न्यौपानेले भने, “कति कैदी बाँकी छन् र कति भागे भन्ने यकिन तथ्यांक छैन, तर भाग्ने क्रम जारी छ।” केही कारागारमा बाहिरका व्यक्तिहरूले तोडफोड गरेर कैदी निकाल्ने प्रयास गरेका छन्।

सुरक्षा र स्थानान्तरणको प्रयास

डिल्लीबजार कारागारमा भएको आगजनीपछि सेनाले सुरक्षा जिम्मा लिएको छ। यहाँका कैदीहरूलाई अन्यत्र स्थानान्तरण गर्ने तयारी भइरहेको प्रशासक अर्यालले बताए। देशभरका कारागारहरूमा अझै अस्थिरता कायम छ, र सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ।