.gif)
.gif)
.png)
काठमाण्डौ। तपाईलाई विश्वास नलाग्न सक्छ। भारतमा कार मकैको दानाबाट चलिरहेको छ,भनेर आखिर यो सत्य हो। वास्तवमा सरकारले पेट्रोलमा इथानोल मिसाउँदै छ। देशमा प्रत्येक तेस्रो लिटर इथानोल मकै वा मकैबाट उत्पादन भइरहेको छ।
इन्डियन एक्सप्रेसका अनुसार पेट्रोलमा मिसाएर बनाइने इथानोलमा अनाज, विशेषगरी मकैको अंश बढ्दै गएको छ। चालू आपूर्ति वर्ष ९ नोभेम्बर २०२३ देखि अक्टोबर २०२४को अवधिमा जुन ३०सम्म, चिनी मिल र डिस्टिलरीहरूले तेल मार्केटिंङ कम्पनीहरूलाई कुल ४०१ करोड लिटर इथेनॉल आपूर्ति गरेका छन्।
जसमध्ये २११ करोड लिटर (कुलको ५२.७ प्रतिशत) मकै वा टुटेको वा बिग्रिएको धानबाट उत्पादन भएको थियो। यो चामल मानव उपभोगको लागि अयोग्य हुन्छ। यस अवधिमा उखुको रस वा गुड़बाट १९० करोड लिटर इथानोल उत्पादन भएको थियो। यसको अर्थ देशमा पेट्रोलमा मिसाउन प्रयोग हुने प्रत्येक तेस्रो लिटर इथानोल मकैबाट आउने गरेको छ।
अहिले पेट्रोलमा इथानोल मिसाउने क्षमता १३ प्रतिशत पुगेको छ। केन्द्रीय पेट्रोलियम तथा प्राकृतिक ग्यास मन्त्री हरदीप सिंह पुरीले यस वर्ष एक कार्यक्रममा सन् २०३० सम्ममा पेट्रोलमा २० प्रतिशत इथानोल मिसाउने कार्यक्रम रहेको बताएका थिए। तर इथानोलको उपलब्धता बढेमा सन् २०२५ मा मात्रै यो लक्ष्य हासिल हुन्छ।
इथानोल बनाउन मकैको बढ्दो प्रयोगका कारण मकै आयात गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ। भर्खरै पशुपालन तथा दुग्ध सचिव अलका उपाध्यायले खाद्य सचिवलाई ३५ लाख टन मकै आयात शुल्कमुक्त गर्न सिफारिस गरेको पत्र लेखेका छन्। हालसम्म ४०१ करोड लिटर इथानोलको कुल आपूर्तिमध्ये मकैबाट १३५ करोड लिटर इथानोल उत्पादन भएको छ। योसँगै मानव उपभोगका लागि उपयुक्त नहुने मकै र खाद्यान्नबाट उत्पादित इथानोलको अंश ५२ प्रतिशत पुगेको छ।
सरकारले २०१८देखि २०१९ मा इथानोल ब्लेन्डिङ कार्यक्रम इबीपीलाई गति दिन धेरै महत्त्वपूर्ण कदम चालेको छ। यसअन्तर्गत सरकारले बी–हेभी मोलासिस र उखुको जुसबाट सिधै इथानोल उत्पादन गर्न चिनी मिलहरूलाई थप प्रोत्साहन दिएको छ। यससँगै डिस्टिलरी क्षमता स्थापनाको स्वीकृति प्रक्रियालाई सरलीकृत गर्दै कर्जाको ब्याजमा सहुलियत दिने व्यवस्था पनि गरिएको छ।
जसका कारण नयाँ डिस्टिलरी स्थापनासँगै चिनी मिलको क्षमतामा ठूलो वृद्धि भएको छ। साथै, खाद्यान्नमा आधारित डिस्टिलरीलाई पनि प्रवर्द्धन गरिएको थियो र फलस्वरूप, चालू इथानोल आपूर्ति वर्षको असारको अन्त्यसम्ममा, ईबीपीलाई आपूर्ति हुने प्रत्येक तेस्रो लिटर इथानोल मकैबाट आउँदैछ।
यसबाहेक धेरै ठूला चिनी मिल समूहले चिनी मिल कम्पनीबाट गुड़ नआएको समयमा डिस्टिलरीमा खाद्यान्नलाई सप्लिमेन्टरी फिडस्टकका रूपमा प्रयोग गर्ने व्यवस्था गरेका छन्।
.png)
.jpg)
.jpg)
.gif)
