काठमाण्डौ । कम्प्युटर एसोशियसन नेपाल महासंघ (क्यान महासंघ) द्वारा आयोजित एसिया प्यासिफिक इन्टरनेट गभर्नेन्स एकेडेमी (एपिगा) नेपाल २०२४ सम्पन्न भएको छ । भदौ १४ र १५ गते काठमाण्डौको होटल ले हिमालय भएको यो क्षमता विकास कार्यशालामा इन्टरनेट गभर्नेन्स, आईक्यान नीति तथा बहु–साझेदारी मोडेलबारे स्नातक, स्नातकोत्तर विद्यार्थीहरू तथा युवा पेशेवरहरूलाई बृहत् जानकारी प्रदान गरिएको थियो ।
आईक्यान र कोरिया इन्टरनेट एण्ड सेक्युरिटी एजेन्सीद्वारा सञ्चालित विश्वव्यापी एपिगा कार्यक्रमको स्थानीय संस्करणको रूपमा नेपालमा पहिलोपटक यो कार्यशाला आयोजना गरिएको हो । कार्यशालामा इन्टरनेट गभर्नेस सम्बन्धी सेमिनार, राउन्ड टेबल डिस्कसन, सिमुलेसन गेमहरू, मक आईक्यान कन्फ्रेन्स जस्ता विभिन्न अन्तरक्रियात्मक सत्रहरू सञ्चालन गरिएको थियो ।
कार्यक्रमको उद्घाटन सत्रमा बोल्दै आयोजक क्यान महासंघका अध्यक्ष रणाजीत कुमार पोदारले क्यानले युवा सचेतनामा खेलेको भूमिकाबारे चर्चा गर्दै एपिगा जस्ता कार्यक्रमबाट भविष्यका डिजिटल नीतिका अभियन्ताहरूलाई महत्तवपूर्ण प्रशिक्षण प्राप्त हुने बताए ।
प्रमुख अतिथि पूर्व शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री एवं प्रतिनिधिसभा सदस्य सुमना श्रेष्ठले नीतिनिर्माण प्रक्रियामा युवाहरूको सहभागिता र सक्रियतामा जोड दिँदै आईजीएफ क्योटोमा आफू सहभागी हुँदा प्राप्त अनुभव र नेपालमा यसलाई कार्यान्वयन गर्ने उपायहरूबारे प्रकाश पारिन् ।
कार्यक्रमका कीनोट स्पिकर ई(गभर्नेन्स कमिसनका सीईओ एवं सदस्य–सचिव ई. दीपेश विष्टले डिजिटलाइजेशन प्रक्रियासँग सरकारको प्रक्रियाको समन्वयको आवश्यकता र एकल डाटा आदान(प्रदान प्लेटफर्मको प्रभावकारी कार्यान्वयनमा जोड दिएका थिए ।
त्यसैगरी, अनलाइन माध्यमबाट सहभागी युनेस्कोका प्रोग्राम म्यानेजर भानु न्यौपानेले इन्टरनेटलाई थप खुला र पहुँचयोग्य बनाउन सबै सरोकारवालाको भूमिकालाई पनि जोड दिएका थिए ।
पहिलो दिनको दोस्रो सत्रमा इन्टरनेट गभर्नेन्सको परिचयबारे श्रीदीप रायमाझीले प्रस्तुति दिएका थिए, जसमा इन्टरनेट गभर्नेन्स भनेको के हो र प्रमुख सरोकारवालाहरू को को हुन् भन्नेबारे विस्तृत जानकारी दिइएको थियो । त्यसपछि, दीक्षा राउतले इन्टरनेट गभर्नेन्समा आफ्नो अनुभव र यात्रा सुनाउँदै युवाहरूले यस्ता फोरममा सक्रियतापूर्वक सहभागिता जनाउनुपर्नेमा जोड दिइन् ।
सोहि दिन इन्टरनेसनल कर्पोरेसन फर असाइन्ड नेम्ज एन्ड नम्बर्ज (आईक्यान)को परिचयबारे सेसन सञ्चालन गरिएको थियो । जसमा आईक्यानका प्रतिनिधि यश अग्रवालले आईक्यानको भूमिका, यसको संगठनात्मक संरचना र नीतिनिर्माण प्रक्रियाबारे विस्तृत जानकारी दिए ।
चौंथो सत्रमा एसिया प्यासिफिक नेटवर्क इन्फर्मेसन सेन्टर (एपनिक( को परिचयबारे दिव्या खतिवडाले प्रस्तुति दिएका थिए भने एपनिक फेलोहरू करिश्मापराजुली र इशाराढकालले आफ्नो अनुभव सुनाएका थिए ।
त्यस्तै, एपिगा नेपालका टिम लिडर विवेक सिलवाल र कार्यक्रम संयोजक उदिप बरालले आईक्यानसँगको आफ्नो यात्राबारे जानकारी दिँदै युवाहरूले कसरी यसमा सहभागी हुनसक्छन् भन्ने विषयबारे प्रकाश पारे ।
पाँचौं सत्रमा ‘नेपालको परिप्रेक्ष्यमा इन्टरनेट गभर्नेन्स’ विषयमा प्यानल डिस्कसन आयोजना गरिएको थियो, जसको मोडरेटरमा गभर्नेन्स, रिस्क र कम्प्लायन्स (जीआरसी) प्राक्टिस लिड विवेक एस राणा थिए । सो अवसरमा प्यानलिस्टहरू जनरल टेक्नोलोजी प्रालिकी सीईओ सुनैना पाण्डे, क्यान महासंघको अनुसन्धान तथा विकास समितिका अध्यक्ष हेमपाल श्रेष्ठ, सुबिसु केबल नेटका उपाध्यक्ष तथाम्यानरर्स पोलिसी एम्बेसडरएवं आईक्यानएसएस आरटु रिभिउ सदस्य रामकृष्ण परियार र सफ्टवेरिका कलेज अफ आईटीका क्याम्पस प्रमुख प्रमोद पौडेलले नेपालको सन्दर्भमा इन्टरनेट गभर्नेन्सको अभ्यास र अवस्थाबारे आफ्ना धारणा राखेका थिए ।
त्यस्तै, कार्यक्रममा समिक खरेलले आईक्यानका सहयोगी संगठनहरू, सल्लाहकार समितिहरूको संरचना र उनीहरूको भूमिका तथा आईक्यानको नीतिनिर्माण प्रक्रियाबारे विस्तृत जानकारी पनि प्रदान गरे ।
पहिलो दिनको अन्त्यमा सहभागीहरूले आफ्नो अनुभव र प्रतिक्रिया दिँदै नीतिनिर्माण प्रक्रियामा युवाहरूको सक्रिय सहभागिताको आवश्यकता महसुस भएको बताएका थिए । त्यसपछि, एपिगा नेपालका टिम लिडर विवेक सिलवालले ‘मोडेल आईक्यान कन्फ्रेन्स’ का लागि तयारी सत्र सञ्चालन गर्दै सहभागीहरूलाई गाइडबुकमा आधारित जानकारी प्रदान गरे ।
कार्यक्रमको दोस्रो दिनको सुरुवातमा एपिगा नेपाल टिम लिडर सिलवालले संयुक्त राष्ट्रसङ्घको इन्टरनेट गभर्नेन्स फोरम (यून(आईजीएफ) र ग्लोबल मल्टी–स्टेकहोल्डर तथा बहुपक्षीय प्रक्रियाहरूका बारेमा प्रस्तुति दिएका थिए ।
कार्यक्रमको दोस्रो दिनका सहभागीहरूलाई आईक्यान नीतिनिर्माण प्रक्रियाका लागि मोडेल केस प्रदान गरिएको थियो । मोडेल आईक्यान कन्फ्रेन्सलाई वास्तविक आईक्यान जस्तो सेटिङमा सञ्चालन गरिएको थियो, जसमा सहभागीहरूबीच समूह विभाजन गरी छलफल चलाइएको थियो ।
मोडेल आईक्यान सत्रपछि सहभागीहरूले रोमाञ्चक क्विज खेलमा भाग लिएका थिए, जसपछि इन्टरनेट गभर्नेन्स क्षेत्रमा कसरी सहभागी हुने र अगाडि बढ्ने भन्ने सत्र सञ्चालन गरिएको थियो ।
समापन समारोहमा युथ इनोभेसन ल्याबकी कार्यक्रम संयोजक अरुणा जोशीले मन्तव्य दिँदै डिजिटलकरणमा युवाहरूको संलग्नता र नेपालको युवाहरूका लागि आगामी बाटोको महत्त्वमाथि जोड दिइन् ।