काठमाण्डौ । सत्ताबाट च्यूत हुनु परेपछिको पीडा भुलाउन र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले दिएको धोकाको बदला लिन नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले आफ्नो दलको नेतृत्वमा छुट्टै समीकरण बनाउने प्रयास सुरु गरेका छन् ।
मधेशवादी दलहरुसँग देउवाले बुधबारदेखि नै छलफल थालेका हुन् । प्रतिनिधिसभामा ८९ सिट भएको कांग्रेसले साना दलहरुलाई मिलाएर नयाँ गठबन्धन बनाउने र ३० दिनभित्रमा प्रचण्डले संसदबाट विश्वासको मत लिनुपर्ने हुँदा त्यसबेला रोक्ने रणनीति लिएका छन् । तर, देउवालाई बाम एकताको स्पिरिटसहित अगाडि बढेका दलहरु सहभागी नयाँ सत्ता गठबन्धनमा खेलेर टुटफूट गराउन उति सजिलो भने देखिन्न ।
त्यसो त देउवाले यो बीचमा रास्वपा सभापति रवि लामिछानेदेखि एमाले अध्यक्ष केपी ओली हुँदै एकीकृत समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालसम्मलाई प्रधानमन्त्रीको तुरुप फालिसकेका छन् । भलै त्यसले काम भने गरेन ।
तर, कांग्रेसले सुरु गरेको नयाँ गठबन्धन निर्माणको अभियानमा उपेन्द्र यादव नेतृत्वको जनता समाजवादी पार्टी पनि सहभागी हुने देखिएको छ । नयाँ सत्ता समीकरण बन्दा सुरुवातमा सहभागी चारमध्येको एउटा दल जसपाले आफ्नो तर्फबाट सरकारमा सहभागी हुने मन्त्रीहरुको नाम नदिएका कारण समेत उसको भूमिकामाथि शंका उब्जिएको छ ।
उपेन्द्र यादवले नयाँ सत्ता घटकलाई धोका दिएरै कांग्रेससँग सहमति नै गरेको खण्डमा समेत एमाले माओवादी नेतृत्वको नयाँ गठबन्धनलाई खासै फरक पर्ने भने देखिन्न ।
हाल प्रतिनिधिसभामा एमालेको ७९ सिट रहेकोमा अहिले घटेर ७६ सिट रहेको छ । टोपबहादुर रायमाझीको पद निलम्बनमा परेको छ भने सुवास नेम्वांगको निधन भएपछि त्यो सिट पनि खालि छ । प्रतिनिधिसभाको सभामुख बनेपछि देवराज घिमिरेको ठाउँ पनि खालि छ ।
उता, माओवादी केन्द्रको सिट संख्या ३२ छ भने रास्वपाको २१ छ । माधव कुमार नेपाल नेतृत्वको एकीकृत समाजवादी समेत गठबन्धनमा सहभागी भइसकेकोले सो दलको १० सिट छ । यसरी हिसाब गर्दा २७५ सदस्यीय प्रतिनिधिसभामा मधेशवादी दलहरु नमिलेको अवस्थामै पनि अन्य चारदलको कुल सिट संख्या १३९ पुगेको छ । बहुमतको सरकार बनाउन १३८ सिट भए पुग्छ ।
तर, प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल(प्रचण्ड)ले मधेशको शक्तिलाई समेत सन्तुलनमा राख्नका लागि मधेशवादी दलहरुसँगको सम्वादलाई पनि जारी राखेका छन् । मन्त्रीपरिषद विस्तारको क्रममा भएको मन्त्रालय भागबण्डामा उपेन्द्र यादवले चित्त नबुझाएको र उनलाई कन्भिन्स गरेर सरकारमा सामेल गराउने प्रयास भइरहेको स्रोतले बताएको छ ।
सिके राउत नेतृत्वको दललाई पनि यही गठबन्धनमा ल्याउने कोशिश प्रचण्डले जारी राखेका छन् । राउतले मधेशको मुख्यमन्त्री पाउनुपर्ने विषयलाई आफ्नो बटमलाइन बनाएकोले प्रचण्डलाई अप्ठ्यारो परेको बुझिएको छ । मधेशमा एकअर्काका कट्टर विरोधीको रुपमा देखिएका उपेन्द्र यादव र सिके राउत एउटै गठबन्धनमा अटाउनसक्ने सम्भावना भने निकै न्यून देखिन्छ ।
महन्थ ठाकुर, रेशम चौधरी नेतृत्वका साना दलहरु भने कांग्रेससँग नै सहकार्यको पक्षमा देखिएका छन् । उनीहरुको प्रतिनिधिसभामा निकै न्यून सिट भएकाले वर्तमान सत्ता गठबन्धनलाई खासै फरक भने नपर्ने देखिन्छ ।
किन जाग्यो कांग्रेस ?
उच्च राजनीतिक स्रोतहरुको दाबीलाई आधार मान्ने हो भने विदेशी शक्ति(विशेष गरी भारत)को इशारामा नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा नयाँ गठबन्धन बनाउने अभियानमा जुटेका हुन् ।
भारतका दूतहरुले केही दिनअघि सुटुक्क नयाँ दिल्ली पुगेकी देउवापत्नी आरजु राणा देउवालाई रास्वपादेखि एमालेसम्मलाई नयाँ गठबन्धनमा ल्याउने वचन दिएका छन् । कांग्रेसले प्रचण्डलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिइसकेको अवस्थामा उनले सरकार गठनको ३० दिनभित्र संसदमा विश्वासमा मत लिनुपर्ने र सो बेलासम्म नयाँ भत्काएर माओवादीबाहेकको अर्को गठबन्धन तयार गर्ने भन्दै देशी विदेशी शक्तिहरु सक्रिय छन् ।
यहीबेला चीन लगायतका शक्तिहरु भने लामो समयको प्रयासपछि बनेको बाम एकताको माहौललाई बिग्रिन नदिने पक्षमा छन् । उनीहरु पनि अहिले बनेको गठबन्धनलाई टिकाइराख्ने दौडधूपमा सक्रिय छन् ।
दुई ध्रुवमा देखिएका विदेशी शक्तिमध्ये कसको जादू कसरी चल्छ भन्ने कुराले नेपालको राजनीतिक अबको ३० दिनभित्र कता मोडिन्छ भन्ने कुराको निक्र्यौल गर्ने देखिएको छ । यसमा मुख्य गरी बाम घटकहरुको प्रतिबद्धता र कम्युनिष्टबीचको कार्यगत एकताप्रतिको इमानदारिताले समेत महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने नै छ ।