धितोपत्र बजार पूँजीकरण बढाउन फाइनान्स सेक्टर अब्बल, यस्तो छ बढ्नुको कारण

काठमाण्डौ । धितोपत्र बजार पुँजीकरण पौने ४४ खर्ब रुपैयाँ कायम भएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्कअनुसार चालु आवको ४ महिनासम्ममा धितोपत्र बजार पुँजीकरण ४३ खर्ब ७६ अर्ब ९० करोड रुपैयाँ कायम भएको हो ।  

गत आवको यसै अवधिसम्ममा धितोपत्र बजार पुँजीकरण २८ खर्ब ५३ अर्ब १ करोड रुपैयाँ रहेको थियो । यसर्थमा एक वर्षको अन्तरालमा धितोपत्र बजार पुँजीकरण हिस्सा ५३.४१ प्रतिशतले बृद्धि भएको छ ।  

नेप्सेमा रहेको सबै समूहको बजार पुँजीकरण हिस्सा बृद्धि देखिएको छ । गत आवको तुलनामा सर्वाधिक फाइनान्स समूहबाट बजार पुँजीकरण हिस्सा थपिएको छ ।

गत वर्षको कात्तिक मसान्तसम्म फाइनान्स सेक्टरको बजार पुँजीकरण ५१ अर्ब ८२ करोड रुपैयाँ रहेकोमा यस वर्षको सोही अवधिसम्म १ खर्ब २१ अर्ब ७३ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । यसर्थमा फाइनान्स सेक्टरको धितोपत्र बजार पुँजीकरण १३४.९१ प्रतिशतले बृद्धि भएको छ ।

धितोपत्र बजार पूँजीकरण धेरै घटकहरुको संयोजनबाट बढ्ने गर्दछ । बजारमा सूचीकृत रहेका काम्पनीहरुको कुल बजार मूल्य नै बजार पुँजीकरण हो । सूचीकृत कम्पनीको सेयरको मूल्य र त्यसको कुल संख्या गुणा गरेर पुँजीकरण गणना गरिन्छ ।  

बजार पुँजीकरण बढ्नमा कम्पनीहरुको सेयरभाउमा बृद्धि, नयाँ कम्पनीहरुको सूचीकरण, बोनस सेयर सूचीकरण, बजारको बृद्धि, रिटेल र संस्थागत लगानीकर्ताको बृद्धि र सकारात्मक आर्थिक संकेतहरुले धितोपत्र बजार पुँजीकरण बढाउन सहयोग पुर्याउँदछ । साथै कम्पनीको मुनाफाले पनि पुँजीकरण बढाउनमा सहयोग पुर्याउछ ।  

राष्ट्र बैंकका अनुसार कात्तिक मसान्तसम्ममा नेप्सेमा सूचीकृत कम्पनीको संख्या २६७ पुगेको छ । सूचीकृत कम्पनीहरुमध्ये १२९ बैंक तथा वित्तीय संस्था र बीमा कम्पनी रहेका छन् भने ९१ जलविद्युत्कम्पनी, २२ उत्पादन तथा प्रशोधन उद्योग, ७ होटल, ७ लगानी कम्पनी, ४ व्यापारिक संस्था र ७ अन्य समूहका रहेका छन् । २०८० कात्तिकमा सूचीकृत कम्पनीहरूको संख्या २६४ रहेको थियो ।  

एक वर्षमा नेप्सेमा जम्मा तीनवटा मात्रै कम्पनी थपिएका छन् । तर धितोपत्र बजार पुँजीकरण भने ५० प्रतिशत भन्दा बढीले बृद्धि भएको छ । कारण बजारमा सूचीकृत कम्पनीहरुको सेयरभाउ बढ्नु हो । सूचीकृत भएका कम्पनीको सेयरभाउ बढ्दा धितोपत्र बजार पुँजीकरण नै बढेको देखिएको छ ।  

राष्ट्र बैंकका अनुसार गत वर्षको तुलनामा सेयरबजार ४८.४२ प्रतिशतले बृद्धि भएको छ । गत वर्षको कात्तिक मसान्तसम्म १८५२.०९ विन्दुमा रहेको नेप्से परिसूचक यस वर्षको कात्तिक मसान्तसम्म २७४८.८ विन्दुमा पुगेको छ । सेयरबजारमा ह्वात्तै बढेसँगै धितोपत्र बजार पुँजीकरण हिस्सा पनि बढ्न पुगेको हो ।  

पछिल्लो समय सूचीकृत कम्पनीहरुले पहिलाको वर्षहरुमा जस्तो बोनस सेयर समेत बाँड्न सकेका छैनन् । सर्वाधिक बोनस सेयर बाँड्नेमा बैंक तथा वित्तीय संस्था र बीमा कम्पनी पर्दछन् तर पछिल्लो समय यी कम्पनीहरुले पनि बढी नगद लाभांशमा नै जोड दिन थालेका छन् । यसर्थ धितोपत्र बजार पुँजीकरण बढ्नमा सूचीकृत कम्पपनीहरुको सेयरभाउ नै बढ्नु मुख्य कारण हो ।  

नेप्सेमा रहेका समूहहरुमध्ये फाइनान्स सेक्टरको पुँजीकरण सर्वाधिक बढेको छ ।  

फाइनान्स सेक्टरको पुँजीकरण सर्वाधिक बढ्नुको कारण  

नेप्सेमा १५ वटा फाइनान्स कम्पनी सूचीकृत छन् । गत वर्षको तुलनामा फाइनान्स कम्पनीहरुको सेयरभाउ १३४.४३ प्रशितले बृद्धि भएको छ । गत वर्षको कात्तिम महिनासम्म १६०४.०९ विन्दुमा रहेको फाइनान्स इन्डेक्स यस वर्षको सोही अवधिसम्म बढेर ३७६१.७७ विन्दुमा पुगेको छ ।  

सूचीकृत समूहहरुमध्ये फाइनान्स सेक्टरका कम्पनीहरुको सेयरभाउ सर्वाधिक बढ्न पुगेकाले धितोपत्र बजार पुँजीकरण पनि यो समूहको नै सर्वाधिक बढेको हो । यस वर्ष बजारमा फाइनान्स समूहका कम्पनीहरु निकै चर्चामा छन् । गत वर्षमा गुपचुप रहेका फाइनान्स कम्पनीहरु यस वर्ष हल्ला र चर्चाका कारणले नै बढ्न पुगेका छन् ।  

खुद नाफा र वितरणयोग्य मुनाफा ऋणात्मक अवस्थामा रहेका नेपाल फाइनान्स, समृद्धी फाइनान्स र वेष्ट फाइनान्स जस्ता कम्पनीहरु नै सेयरबजारमा चर्चित छन् । पछिल्लो समय बजारमा हल्ला र चर्चाको आधारमा सेयर किन्ने प्रवृत्तिले गर्दा आधारभुत पक्ष कमजोर भएका यस्ता फाइनान्स कम्पनीको सेयरभाउ माथि उचालिएको प्रष्ट छ ।  

बजारमा सेयर खेलाडीहरुले लो क्याप भएका फाइनान्स कम्पनीलाई लिएर सेयर चलखेल गरेको पाइन्छ । सेयरधनीको हात खाली बनाउने यस्ता कम्पनीकै सेयरभाउ माथि पुग्ने गतिविधिले बजारमा राम्रा वित्तीय अवस्था भएका कम्पनीहरु छायाँमा परेका छन् ।  

अन्य समूहको बजार पुँजीकरण कति ?  

फाइनान्स समूहपछि धितोपत्र बजार पुँजीकरण हाइड्रो सेक्टरबाट थपिएको छ । गत वर्षको कात्तिक महिनासम्म हाइड्रो सेक्टरको बजार पुँजीकरण ३ खर्ब ५९ अर्ब ८६ करोड रुपैयाँ रहेकोमा यस वर्षको सोही अवधिसम्म ९२.६८ प्रतिशतले बढेर ६ खर्ब ९३ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँ कायम भएको छ ।  

त्यस्तै, अन्य समूहको धितोपत्र बजार पुँजीकरण ७१.३७ प्रतिशतले बृद्धि भएको छ । गत वर्ष २ खर्ब ३४ अर्ब ७४ करोड रुपैयाँ रहेको धितोपत्र बजार पुँजीकरण यस वर्ष ४ खर्ब २ अर्ब २७ करोड रुपैयाँ कायम भएको छ ।  

लगानी समूहको धितोपत्र बजार पुँजीकरण पनि ६७.३५ प्रतिशलते बढेको छ । यो समूहको बजार पुँजीकरण ३ खर्ब ३८ अर्ब ३६ करोड रुपैयाँ कायम भएको छ । गत वर्षमा यो समूहको बजार पुँजीकरण २ खर्ब २अर्ब १९ करोड रुपैयाँ थियो ।  

त्यस्तै, उत्पादन तथा प्रशोधन समूहको ६०.८५ प्रतिशत, विकास बैंक समूहको ५८.०६ प्रतिशत, माइक्रोफाइनान्स समूहको ५३.९६ प्रतिशत, इन्स्योरेन्स समूहको ४३.४३ प्रतिशत, होटल समूहको ३७.९३ प्रतिशत, ब्यापार समूहको ३६.४६ प्रतिशत र वाणिज्य बैंक समूहको ३०.२४ प्रतिशतले धितोपत्र बजार पुँजीकरण बृद्धि भएको छ ।