काठमाण्डौ । सधैंजस्तै आज पनि हामीले साताको पहिलो कारोबार दिन लगानीकर्ताहरुको बिचार सुन्ने र बुझ्ने कार्यलाई निरन्तरता दिएका छौं । यसै सिलसिलामा आज हामी अनामनगरमा रहेका केही ब्रोकरहाउसमा पुगेर लगानीकर्ताहरुको मनोविज्ञान, विचार सुन्ने र ग्राउण्ड जीरोमा रहेको बजार वा विभिन्न कम्पनीहरुप्रतिको धारणा सुन्ने र बुझ्ने प्रयास गरेका छौं ।
हामी सबैभन्दा पहिले अनामनगरमा रहेको कालिका सेक्युरिटिज(स्टक ब्रोकर नम्बर ४६)मा पुग्यौं ।
कारोबारको सुरुवाती समयमा बजार ५ अंक जतिले बढेको थियो । ब्रोकर हाउसमा लगानीकर्ताहरु आउने क्रम जारी थियो ।
ब्रोकरहाउसमा लगानीकर्ताहरु बजारको सम्भावना र प्राविधिक विश्लेषणको छलफलमा ब्यस्त देखिन्थे । केही लगानीकर्ता भन्दै थिए-'आज बजार बढेर बन्द हुन्छ ।' केही लगानीकर्ता भन्दै थिए-'होइन होइन, अझै करेक्सन सकिएको छैन ।'
एक लगानीकर्ताले कम्पनीले कमायो भन्दैमा विश्वास गरिहाल्न नहुने बताए । 'एनआईसी एशिया, माछापुच्छ्रे, सानिमा बैंक र सिद्धार्थ बैंक ठीकै छ जस्तो लाग्छ मलाई त ।'- ती लगानीकर्ताले अरुलाई कन्भिन्स गर्दै गरेका देखियो ।
यही ब्रोकरमा भेटिएका अर्को एक लगानीकर्ताले भने-'बैंक, सहकारी र लघुवित्त समस्यामा परेका नै छिटो पैसा कमाउने नाममा अनावश्यक ठाउँमा लगानी गरेर हो नि ।'
उनले अगाडि थपे-'अब त सबैलाई थाहा भयो, जहाँ पायो त्यहीँ लगानी गर्न नहुने रहेछ भनेर ।'
यसै ब्रोकरमा भेटिएका एक लगानीकर्ताले बजारभन्दा फरक प्रसङ्ग कोट्याउँदै भने-'काठमाण्डौको डाँडाकाँडाको जग्गा पनि खाली रहेनन् । सबैतर्फ घडेरी नै घडेरी मात्रै हुने भयो ।'
यो ब्रोकरमा लगानीकर्ता केही बाणिज्य बैंकको सेयर एकसय आसपास आउने दाबी गरिरहेका भेटिए । ब्रोकरहाउसमा यस्तै गल्फत्ती चल्दै थियो, बजार पनि निरन्तर घट्दै थियो ।
केही समयको बसाइँपछि हामी अनामनगरमा नै रहेको इम्पेरियल सेक्युरिटिज( स्टक ब्रोकर नम्बर ४५)मा पुग्यौं । यहाँ पनि लगानीकर्ताको उपस्थिति राम्रै थियो । यही ब्रोकरमा भेटिएका एक लगानीकर्ताले नयाँ आईपीओ र बोनस लिस्टिङ हटाउने हो भने बजार ११ सय नै रहेको दाबी गरे । बैंकको सेयर त धेरै तल आएको भन्दै किन्ने अवसर समेत भएको उनको ठहर थियो ।
यसै ब्रोकरमा भेटिएका एक लगानीकर्ताले भने-'यो बजारमा गुरु कसैलाई मानेर नहुने रहेछ । कतिमा किन्ने कतिमा बेच्ने भन्ने आफैंले टार्गेट राखेर काम गर्नुपर्ने रहेछ । आफैं गुरु र आफैं चेला हुँदा राम्रो ।'
यही ब्रोकरमा भेटिएका लगानीकर्ताहरुले बेष्ट हाइड्रो कम्पनी, आरबीसीएल, सानाकिसान लघुबित्त, माण्डु हाइड्रोजस्ता कम्पनीको चर्चा गरेका सुनियो ।
केहीले नेपाल फाइनान्सको पनि चर्चा गरेको सुनियो । एक लगानीकर्ताले ‘एनआइसी एसिया बैंकको हल्ला के हो भनेर सोधे ?’ उनीसँगै बसेका लगानीकर्ताहरुले नचाहिँदो हल्ला भएको भन्दै खासै ध्यान दिएको देखिएन ।
केही समयको बसाइँपछि हामी अनामनगरमै रहेको दीपशिखा(स्टक ब्रोकर नम्बर ३८)मा पुग्यौं । यहाँ पनि लगानीकर्ताहरुको उपस्थिति राम्रै थियो । यहाँ पनि लगानीकर्ताहरु प्राविधिक चार्ट हेर्दै बजारको विषयमा चर्चा गर्दै बसेका थिए । यहाँ भेटिएका लगानीकर्ताले भन्दै थिए-'बजारमा पैसा छैन । हाइक्याप चलाउन पैसा नै चाहिन्छ ।'
यसै ब्रोकरमा अर्का एक लगानीकर्ताले भने-'यो हाथ्वे पनि सेलायो । एकदिन उचाल्छ, बढ्दैन, पटक्कै बढ्दैन ।'
उनले थप्दै भने-'ठूलाले मज्जाले पैसा लिएर गए । आईपिओबाट पैसा लिएर गए ।'
यसै ब्रोकरमा भेटिएका अर्का एक लगानीकर्ताले भने-'ए साथी एनआरएन थप्ने होइन त ?' उनलाई ठट्यौली पारामा जवाफ दिंदै ती लगानीकर्ताले भने-'थप्दाथप्दै थला परिसकियो । ब्याजदर घट्यो, अब बजार बढ्छ भनेर किनेको सेयर नै थला पर्यो ।'
(नोट: ‘ग्राउण्ड जीरो’ बिजशालामा विगत केही वर्षदेखि प्रत्येक आइतबार वा साताको पहिलो कारोबार दिन प्रकाशन हुँदै आएको नियमित स्तम्भ हो । यसअन्तर्गत हामी ब्रोकरहाउसमा पुगेर लगानीकर्ताको मनोबल बुझ्ने कोशिश गर्छौ । त्यसक्रममा यो स्तम्भमा लगानीकर्ताले बोलेका, चर्चा गरेका, ठट्यौली गरेका लगायतका सबै विषय उनीहरुकै भाषामा प्रस्तुत गर्ने कोशिश गरिन्छ । यो स्तम्भमा व्यक्त लगानीकर्ताका विचार, ब्रोकरहाउसमा सुनिएका गफ तथा ठट्टा सत्य र तथ्यमा आधारित नहुन पनि सक्छन् । यसैका आधारमा सेयर किनबेचको निर्णय गर्नुहुँदैन ।)