.gif)
(2).gif)
.png)
_(1).gif)
.png)
काठमाण्डौ । अमेरिका र बेलायतमा धेरै हदसम्म समान भाषा बोल्ने गरिन्छ । दुवै देशको समाजबीच समानता पनि पाइन्छन् । तर दुई देशको सवारी साधन चलाउने दिशा भने विपरीत रहेको छ ।
अमेरीकीहरु दायाँतर्फ सवारी साधन चलाउने गर्छन भने बेलायतिहरु भने बायाँतर्फ चलाउने गर्छन । वास्तवमा विश्वका ७० प्रतिशत देशमा दायाँतर्फ सवारी चलाइने गरिन्छ भने ३० प्रतिशतमा बायाँतर्फ । यस्तो किन हुन्छ त ?
युरोपमा यसो हुनुमा भने नेपोलियन बोनापाटले मुख्य भुमिका खेलेका छन् । अमेरिकामा भने हेनेरी फोर्डलाई यसको श्रेय दिने गरिन्छ । तर यर्थाथमा यो गलत हो । यो प्रचलन हेनरी फोर्डभन्दा अघि देखिनै सुरु भएको देखिन्छ ।
सन् १७०० को सुरुवाततिर अमेरिकामा चारपांग्रे कोनेस्टोजा वागेन्स(गाडाजस्तै) विकास भएको थियो । यसलाई सामान ओसार–पसार गर्नका लागि त्यहाँका स्थानिय सिकर्मीहरुले निर्माण गरेका थिए । यो गाडा कृषिजन्य सामाग्री तथा आदिवासी अमेरिकनबाट वस्तु विनिमय गरिएका सामाग्रीहरु फिलाडेल्फियाका बजारमा पुर्याउनका लागि प्रयोग गर्ने गरिन्थ्यो । त्यतिबेला कोलिनीहरुमध्ये फिलाडेल्फिया सबैभन्दा ठूलो सहर थियो । त्यो गाडा ‘लेजी बोर्ड’मा बसेर घोडाको सहायताले चलाइने गरिन्थ्यो । यदि बढी नियन्त्रण आवश्यक परेमा भने चालकले घोडा नजिक गएर लिभर र डोरी तान्ने गर्थ्यो ।
चालकले घोडालाई‘गी’,‘हल’ वा घोडाले बुझ्ने अन्य शब्द प्रयोग गर्ने गर्थ्यो । अधिकांश मानिसहरु दाँयाहाते हुने गरेकाले कोनेस्टोगा वागेनको नियन्त्रण बाँयातर्फ हुने गर्थ्यो । जुन चालकको दाँया हाततर्फ नजिक पर्ने गर्थ्यो । यसको अर्थ चालक सडकको बीचतर्फ र वागेन(गाडा)दाँयातर्फ हुन्थ्यो ।
यसबीचमा लानकास्टर काउन्टी,पेनस्लेभिया र फिलाडेल्फियाबीच ठूलो मात्रामा व्यापार र ट्राफिक हुन थाल्यो । त्यसपछि अमेरिकाको पहिलो मुख्य राजमार्ग निर्माण गरियो । फिलाडेल्फिया र लानकास्टर टर्नपाइक रोड सन् १९७९ मा खुला गरिएको थियो । एमजी वे ले लेखेको पुस्तक‘वेज् अफ द वल्ड’मा त्यसबेलाको नियमबारे उल्लेख गरिएको छ । नियममा कोनेस्टोजा जस्तै सबै लाई दाँयातर्फ रहन भनिएको थियो ।
सन् १८०४ मा सबै ट्राफिकलाई सडक तथा राजमार्गको दाँयातर्फ बस्न निर्देशन दिने न्यूयोर्क पहिलो राज्य बनेको थियो ।
सन् १९०८ मा फोर्ड मोटर कर्पले आफ्नो चर्चित मोडल टी रियल्लीमा दाँयातर्फ स्टेरिङ जडान गरेकाले केहि मानिसले हेनरी फोर्डलाई अमेरिकामा दाँयातर्फ सवारी चलाउने(ट्राफिक) व्यवस्था सुरु गरेको बताउने गर्छन । तर वास्तवमा हेनरीले पहिलेदेखि नै प्रचलनमा रहेको व्यवस्था अनुरुप स्ट्ररिङ दाँयातर्फ जडान गरेका मात्रै थिए ।
म्याक्सी मिलेन रोबसपियरीको अधिनमा रहेको फ्रान्सको क्रान्तिकारी सरकारले १८ औं शताब्दीतिर सबैलाई दाँयातर्फ सवारी र गाडा चलाउन निर्देशन दिएका थिए । बाँयातर्फको सडक सांस्कृतिक चहलपहल,मालवस्तु राख्न र घोडा तथा घोडाले बोकेका वस्तु राख्न प्रयोग गर्ने गरिन्थ्यो । अर्को शब्दमा भन्नु पर्दा धनी वर्ग पैदलयात्रि र गरीब वर्गलाई दाँयातर्फ स्थान दिइएको थियो । ट्राफिकका लागि सहज हुने र सबै वर्गलाई समान व्यवहार देखाउन यस्तो गरिएको थियो ।
यो फ्रान्सेली नीतिलाई नेपोलियन बोनापार्टले विस्तार गरेको मान्ने गरिन्छ । यसलाई पुष्टि गर्न सन् १८१२ को नेपोलियनको साम्राज्यको नक्सालाई हेर्न सकिन्छ । नेपोलियनले साम्राज्य विस्तार गरेका ठाउँ तथा देशहरुमा दाँयातर्फ ट्राफिक हुने गर्थ्यो ।
यस्तोमा एउटा यस्तो देश छ, जुन सायद नेपोलियनको साम्राज्यको सदस्य भएको थिएन । त्यो हो स्वीडेन । स्वीडेनमा बाँयातर्फ सवारी चलाइने गरिन्थ्यो । तर सन् १९६७ देखि अचानक रुपमा चालकहरु दाँयातर्फ सरेका थिए ।
बेलायतको कहानी भने फ्रान्सुको भन्दा भिन्न छ । इतिहासकारहरुका अनुसार बेलायतमा ढुवानीका साधनहरुको प्रकृति हेरेर सवारी चलाउने दिशाको निर्धारण भएको हो । त्यसबेला बेलयातमा थौरै मात्रामा व्यवसायिक गाडा थिए । त्सबेला बेलायतमा धेरै मात्रामा साना मालवस्त् बोक्ने गाडा र व्यक्तिगत घोडा चालकहरु थिए । अभिवादन गर्न तथा परिआएको बेला झगडा गर्न दाँया हातलाई भिडभाड भएको तर्फ पार्न घोडा चालकहरु सडकको बाँया भागतर्फ रहन रुचाउथे । -एजेन्सी
.gif)
.png)
.png)
.jpg)
(1).gif)
