हालसम्म ५१ वटा कम्पनीको लाभांश नदिने निर्णय, सबैभन्दा बढी हाइड्रो

काठमाण्डौ । लाभांश सिजन सुरु भएसँगै नेप्सेमा सूचीकृत कम्पनीहरुले धमाधम लाभांश घोषणा गर्न थालेका छन् । हालसम्म सय भन्दा बढी कम्पनीहरुले लाभांश घोषणा गरिसकेका छन् ।  

पुष महिना लागेसँगै कम्पनीहरु धमाधम वार्षिक साधारण सभा आह्वान समेत गरिरहेका छन् । सेयरबजारमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताहरुले यो समयलाई लाभांश सिजनको रुपमा लिएका हुन्छन् । सूचीकृत कम्पनीहरुले गत आर्थिक वर्षको मुनाफाबाट सेयरधनीलाई लाभांश प्रस्ताव गरी साधारण सभाबाट पारित गर्ने समय भएकाले यो समयलाई लगानीकर्ताले लाभांश सिजनको रुपमा लिने गरेका छन् ।  

लगानीकर्ताहरुमा कम्पनीहरुको एजीएमसँगै विशेषगरी कम्पनीले दिने लाभांशमा बढी चासो हुन्छ । कुन कम्पनीले कति बोनस वा नगद लाभांश प्रस्ताव गर्यो र कुन कम्पनीले यस वर्षका लागि लाभांश नदिने निर्णय गर्यो भन्ने खालका कुरा लगानीकर्ताहरुमा बढी चासो हुन्छ ।  

सयभन्दा बढी कम्पनीले लाभांश बाँड्ने घोषणा गर्दा यता ५१ वटा सूचीकृत कम्पनीले भने कुनै खालको लाभांश नबाँड्ने निर्णय गरेका छन् । जसमा अधिकांश हाइड्रोपावर कम्पनीहरु छन् । सेयरबजारमा लो क्याप भएका र आधारभुत पक्षमा कमजोर कम्पनीहरु लगानीकर्तालाई लाभांश दिन नसक्ने अवस्थामा छन् ।  

हालसम्म २७ वटा हाइड्रोपावर कम्पनीले कुनै खालको लाभांश नबाँड्ने निर्णय गरेका छन् भने दोस्रोमा माइक्रोफाइनान्स सेक्टर रहेको छ । माइक्रोफाइनान्स समूहअन्तर्गत हालसम्म ९ वटा वित्तीय संस्थाले कुनै खालको लाभांश नबाँड्ने निर्णय गरेका छन् भने तेस्रोमा फाइनान्स सेक्टर अन्तर्गत नेपाल फाइनान्ससहित ५ फाइनान्स कम्पनीले लाभांश नदिने निर्णय गरेर लगानीकर्ताको हात खाली बनाएको छ ।  

बैंकतर्फ भने नेपाल इन्फ्रास्ट्रक्चर, एनएमबि बैंक, मुक्तिनाथ विकास बैंक र माछापुच्छ्रे बैंक रहेका छन् भने अन्यतर्फ नेपाल वेयरहाउजिङ कम्पनी, नेपाल रिपब्लिक मिडिया र मुक्तिनाथ कृषि कम्पनी रहेका छन् । त्यस्तै, बीमातर्फ नेपाल राष्ट्रिय बीमा कम्पनी र होटल समूहतर्फ सिटि होटलले कुनै खालको लाभांश नदिने निर्णय गरेको छ ।  

पछिल्लो समय लगानीकर्ताहरुमा कम्पनीहरुले घोषणा गर्ने लाभांशप्रति कुनै आकर्षण देखिदैन । गत वर्षहरुको तुलनामा कम्पनीहरुको लाभांशदर घट्दै जानु नै आकर्षण घट्दै जानुको मुख्य कारण हो ।  

सूचीकृत कम्पनीहरुमध्ये बैंक तथा वित्तीय संस्था नियमित लाभांश बाँड्ने कम्पनीमा गनिन्छन् । तर नेपाल राष्ट्र बैंकले लगाएको अंकुशका कारण र बैंक वित्तीय संस्थामा बढ्दो खराब कर्जा अनुपातले गर्दा गत वर्षहरुको तुलनामा लाभांशदर अधिकांशको घट्दै गइरहेको छ । केही वर्षअघि सेयरबजारमा चहलपहल हुनेगरी उत्कृष्ट लाभांश बाँडेका नबिल बैंक, एभरेष्ट बैंक, जीवन विकास लघुवित्त र महिला लघुवित्त जस्ता वित्तीय कम्पनीहरुले नै पछिल्लो समय ओभरलमा २० प्रतिशत भन्दा बढी लाभांश दिन सकेका छैनन् ।  

पुँजीबजारमा पछिल्लो समय दीर्घकालिन लगानीकर्ता भन्दा अल्पकालिन लगानीकर्ता हाबी छन् । बजारमा लो क्याप भएका कम्पनी चलाउने टे«ण्डले आधारभुत पक्षमा बलिया कम्पनी भन्दा बढी कमजोर भएका कम्पनीहरु चल्ने गरेका छन् । हल्ला र चर्चाको आधारमा लगानी गर्ने प्रवृत्तिले लाभांश दिन योग्य कम्पनीभन्दा वितरणयोग्य मुनाफा समेत ऋणात्मक भएका कम्पनीहरु नै पछिल्लो बजारमा चल्ने गरेका छन् ।  

जस्तै हालसम्म ५ वटा फाइनान्स कम्पनीले कुनै खालको लाभांश दिन नसक्ने निर्णय गरेका छन् । जसमा नेपाल, समृद्धि, मल्टिपर्पस, वेष्ट र गुहेश्वरी मर्चेन्ट बैंकिङ एण्ड फाइनान्स रहेका छन् । यी कम्पनीहरुको गत आवको रिर्पोट हेर्दा सबैको वितरणयोग्य मुनाफा ऋणात्मक अवस्थमा थियो । जसबमोजिम यस वर्षका लागि लाभांश नदिने निर्णय भयो । तर बजारमा यीनै कम्पनीहरुको दबदबा छ ।  

यस्तै कम्पनीहरुको सेयरभाउ ह्वात्तै बढ्ने र लगानीकर्ता पनि यस्तै कम्पनीको पछि भाग्ने प्रवृत्तिले नै बजारमा आधारभुत पक्षमा राम्रा कम्पनीहरु छायाँमा परेका छन् ।