काठमाण्डौ । सेयरबजारमा पछिल्लो समय ‘लो क्याप’ भएका कम्पनीहरु चलेका छन् । विशेषगरी हाइड्रो सेक्टरमा लो क्याप अर्थात् कम पुँजी भएका कम्पनीहरु धेरै छन् ।
नेप्सेमा कुल ९१ वटा हाइड्रोपावर कम्पनीहरु सूचीकृत छन् । तर हाइड्रोपावर कम्पनीहरुमा सर्वसाधारणतर्फको सेयर न्यून छ । सर्वाधिक पब्लिक सेयर भएको सानिमा मिडिल तमोर हाइड्रोपावरको पनि ९९ लाख ९७ हजार ५०० कित्ता सेयर पब्लिकको छ भने संस्थापकतर्फ २ करोड ३३ लाख २७ हजार ५०० कित्ता गरी नेप्सेमा कुल ३ करोड ३३ लाख २५ हजार कित्ता सेयर सूचीकृत छ ।
बजारमा यतिबेला लो क्याप कम्पनीहरुमा नै लगानीकर्ता बढी आकर्षित देखिन्छन् । यसकारण त्यस्तै कम्पनीहरुको सेयरभाउ उच्च छ । हुन त अधिकांश हाइड्रो कम्पनीहरुको लकिङ पिरियड सकिएको छैन । लकिङ खुल्न बाँकी रहेकाले पनि अधिकांश हाइड्रो कम्पनीको नेप्सेमा पब्लिकतर्फको सेयर कम भएको हो ।
लो क्याप भएका टप १० हाइड्रो कम्पनीहरुमा कुथेली बुखरी स्मल हाइड्रो, सुभम पावर, बाराही हाइड्रो, रावा इनर्जी, अप्पर स्याङ्गे हाइड्रो, सयपत्री हाइड्रो, सुपर माई हाइड्रो, एशियन हाइड्रो, चिरख्वा हाइड्रो र थ्रि स्टार हाइड्रो छन् । यी कम्पनीहरुको पब्लिकतर्फको सेयर अन्य कम्पनीको तुलनामा निकै कम छ ।
सबैभन्दा थोरै कुथेली बुखरी स्मलको पब्लिकतर्फको सेयर जम्मा २ लाख ६८ हजार १०९ कित्ता सेयर छ । यसकारण पनि हाइड्रो कम्पनीहरुमा सर्वाधिक हाई सेयर प्राइस सोही कम्पनीकै २५ सय रुपैयाँभन्दा माथि छ ।
त्यस्तै, दोस्रोमा सुभम् पावरको पब्लिकको सूचीकृत सेयर ६ लाख कित्ता रहेको छ भने बाराही हाइड्रोको ७ लाख कित्ता सेयर सूचीकृत छ । बजारमा अहिले सुभम्को सेयरभाउ ९८५ रुपैयाँ र बाराही हाइड्रोको ८५२ रुपैयाँ छ ।
बजारमा केही समूहले लो क्याप भएका कम्पनीको सेयर डिमाण्ड बढाएर सेयरभाउ बढाउने जस्ता क्रियाकलाप गरेको पनि देखिन्छ । लो क्याप भएको सबै कम्पनीको वित्तीय अवस्था राम्रो हुन्छ नै भन्ने हुँदैन । केही कम्पनीको आधारभुत पक्ष बलियो नहुँदा पनि सेयरभाउ भने चलखेल गरी बढाइएको देखिन्छ ।
सेयरमूल्य बढी भएका सबै कम्पनीको वित्तीय अवस्था राम्रो नहुन पनि सक्छ । लो क्याप भएका यी १० वटा कम्पनीको वित्तीय अवस्था ठिकैको मात्रै छ । तर सेयरभाउ भने राम्रा वित्तीय अवस्था भएका कम्पनीको तुलनामा उच्च छ ।
१० कम्पनीमध्ये गत आवको मुनाफाबाट जम्मा २ वटा कम्पनीले मात्रै लगानीकर्ताका लागि लाभांश प्रस्ताव गरेका छन् भने ८ वटा कम्पनीले लाभांश नबाँड्ने निर्णय गरी साधारण सभा आह्वान गरेका छन् । यसर्थ उक्त कम्पनीहरुले ठिकैको मात्र नाफा कमाएपनि सेयरधनी वा लगानीकर्तालाई प्रतिफल बाँड्न नसक्ने अवस्थामा छन् ।
कुथेली बुखरी स्मल हाइड्रोले १० प्रतिशत बोनस सेयर र कर प्रयोजनका लागि ०.५३ प्रतिशत नगद लाभांश गरी कुल १०.५३ प्रतिशत लाभांश र सुपर माई हाइड्रोले ५.६३ प्रतिशत बोनस सेयर र ७ प्रतिशत नगद लाभांश गरी कुल १२.६३ प्रतिशत लाभांश प्रस्ताव गरेको छ ।
यसबाहेक ८ वटा कम्पनीले भने कुनै खालको लाभांश नबाँड्ने निर्णय गरिसकेका छन् । यसरी लो क्याप भएका अधिकांश हाइड्रो कम्पनीले सेयरभाउ बढी भएपनि लगानीकर्तालाई प्रतिफल दिन नसक्ने अवस्थामा छन् । लो क्यापको पछि लागेर लगानी गर्दा प्रतिफल पनि नपाईने र सेयरभाउ ह्वात्तै घटबढ हुने रिस्क बढी हुन जान्छ ।