पोखरा । सधैंको साताजस्तै आज पनि हामीले विभिन्न ब्रोकरहाउसहरुमा पुगेर लगानीकर्ताहरुको बिचार सुन्ने र बुझ्ने कार्यलाई निरन्तरता दिएका छौं । यसपटक भने हामीले पोखराका ब्रोकरहाउसमा पुगेर लगानीकर्ता तथा ब्रोकरका स्थानीय प्रतिनिधिहरुको बिचार सुन्ने र उनीहरुको बजारप्रतिको धारणा बुझ्ने कोशिश गरेका छौं ।
आज पोखराको वातावरण केही चिसो र बदलिएको थियो । चिसो बढेकै कारण होला ब्रोकर हाउसहरुमा लगानीकर्ताहरुको भौतिक उपस्थिति निकै पातलो देखिन्थ्यो ।
आज बिहान ११ नबज्दै हामी न्यूरोडस्थित नाशा सेक्युरिटिज(ब्रोकर नम्बर ५८)मा पुग्यौं । सुरुवाती समयमा बजार केही बढेको थियो । ब्रोकरहाउसमा फोनका घण्टी बजिरहेका थिए । एक महिला लगानीकर्ताले भनिन् -'आज त बजार बढ्छ जस्तो छ ।'
उनीसँगै बसेका एक पुरुष लगानीकर्तालाई सोधिन् -'यो ङादी पावर कम्पनी(एनजीपीएल) बढ्नै सकेन । रु. ३३९ बाट माथि जानै सक्दैन त, के भएको हो ?' उनी सँगै बसेका पुरुष लगानीकर्ताले भने -'नआत्तिनुस न, समय आएपछि बढिहाल्छ नि।'
यही ब्रोकरमा भेटिएका अर्को एक लगानीकर्ताले भने -'ख्वै के, ख्वै के । बजार बढ्ला र भन्या ? काठमाण्डौमा ठूला व्यापारी समातिए भन्छन् । उनीहरुको पनि सेयरमा राम्रै लगानी थियो होला । राम्रै सेयर खेलाडी थिए होलान् ।'
ती लगानीकर्ताले थपे -'अब म्रौद्रिक नीतिको अर्धबार्षिक समीक्षा कस्तो आउँछ, त्यसपछि मात्र बजारको गति तय होला ।'
मध्यान्ह १२ बज्दै थियो । यस बेलासम्म सेयर बजारमा भने एक अर्बको कारोबार भइसकेको थियो ।
केही समयपछि हामी न्यूरोडमा नै रहेको नेपाल स्टक हाउस(ब्रोकर नम्बर १४)मा पुग्यौं । यस ब्रोकरमा पनि खासै लगानीकर्ताको उपस्थिति थिएन । डिस्प्ले बन्द नै रहेको थियो । लगानीकर्ता नभेटिएपछि हामीले ब्रोकरका त्यहाँका प्रतिनिधिसँग बजारको विषयमा जिज्ञासा राख्यौं । उनले हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको आइपीओले ब्रोकरहरुलाई सेटलमेन्टमा नै हम्मे हम्मे पारेको गुनासो गरे । 'किन्नेले समयमा पैसा दिँदैनन् । बेच्नेले तुरुन्तै पैसा खोज्छन ।'
बजारको बिषयमा उनी पनि खासै सकारात्मक देखिएनन् ।
केही समयको बसाइँपछि हामी त्रिशक्ति सेक्युरिटिज पब्लिक लिमिटेड(स्टक ब्रोकर नम्बर ४८)को शाखामा पुग्यौं । यस ब्रोकरमा पनि डिस्प्ले बन्द नै थियो । ब्रोकर हाउसमा मुश्किलले एकदुई लगानीकर्ता मात्रै भेटिन्थे । यस ब्रोकरमा पनि हामीले ब्रोकरका स्थानीय प्रतिनिधिसँग बजारको बिषयमा जिज्ञासा राख्यौं । उनी झनै बजार प्रति नकारात्मक देखिए । उनले उदाहरण दिँदै थपे - 'यो बजार बिगारेको बैंकहरुले हो । कोभिडको समयमा लगानीकर्ताहरुलाई ७ प्रतिशत ब्याजदरमा पैसा दिए । त्यस्तो पैसाका कारण शिवम् सिमेन्ट, नेपाल टेलिकम, गोर्खाज फाइनान्स, नेपाल रिइन्स्योरेन्स जस्ता कम्पनीको सेयरभाउ २ हजार नजिक पुग्यो । त्यो मूल्यमा सेयरधितो राख्नेको अवस्था अहिले के होला ? मलाई एकजना लगानीकर्ताले काठमाण्डौबाट मध्यराति फोन गरे । मैले त अब झट्टै त्यो मूल्यमा यी कम्पनीको सेयरभाउ पुग्दैन भनिदिएँ । लगानीकर्ताहरु सेयर कर्जामा फसेका छन्, अनि कसरी बढ्छ बजार ?'
उनले थप्दै अगाडि भने -'बजारमा ऋण गरेर हालेको पैसाले कहिलै फाइदा हुँदैन । आफ्नै पैसा भए होला, होइन भने लोन लिएर यो बजारमा आउनु भनेको सडकमा नै आउनु बराबर हो ।' उनले नजिककैको एक नयाँ लगानीकर्तालाई सम्झाउँदै भने -'धेरै कर्जा लिएर यो बजारमा नआउनुस् । अहिले बजार विदेशबाट आम्दानी गरेर सेयर किन्नेहरुले धानेका छन् । होइन भने बजारको अबस्था झनै खराब हुन्थ्यो ।'
यस बेलासम्म दिउँसोको १ बजिसकेको थियो, बजार तलमाथि गर्दै चल्दै थियो ।
बजारका ग्राउण्ड जीरोमा उपलब्ध लगानीकर्ता र ब्रोकरको मनोविज्ञान थप बुझ्न हामी त्यसपछि न्यूरोडमै रहेको कोहिनूर सेक्युरिटिज एण्ड इन्भेष्टमेन्ट(ब्रोकर नम्बर ३५)को शाखामा पुग्यौं । त्यहाँ ब्रोकरमा पनि डिस्प्ले खोलिएको थिएन भने ब्रोकर हाउसमा २–३ जना मात्रै लगानीकर्ताहरु भेटिन्थे । यस ब्रोकरमा भेटिएका लगानीकर्ताहरु पनि बजार बढ्न नसकेकोमा चिन्तित देखिन्थे । तर ब्रोकरका प्रतिनिधिले केही दिनदेखि घटेको बजार अब चाहिँ बढ्ने आशा व्यक्त गरे ।
केही समयको बसाइँपछि हामी नजिकै रहेको प्रिमियर सेक्युरिटिज(स्टक ब्रोकर नम्बर ३२)को सम्पर्क कार्यालयमा पुग्यौं । यस ब्रोकरमा पनि केही नयाँ लगानीकर्ताहरु मात्रै भेटिन्थे । अन्य ब्रोकर जस्तै हामीले यहाँका प्रतिनिधिसँग कुराकानी गर्यौं । उनले भने -'अब अपर तामाकोशीको पैसा आएपछि बजारले केही दिनभित्र लय समात्ने देखिन्छ ।'