काठमाण्डौ । नियमित साप्ताहिक स्तम्भ ‘ग्राउण्ड जिरो’लाई आज पनि हामीले निरन्तरता दिएका छौं । यसै सिलसिलामा आज पनि हामी विभिन्न ब्रोकर हाउसहरु गएका थियौं । आज काठमाण्डौको तापक्रम बढेपनि सेयर बजारमा भने त्यति सरगर्मी देखिदैनथ्यो । आज कारोबारको सुरुवातदेखि नै बजारमा उचारचढाव देखिएको थियो । तर बजार अधिकांश समय सकारात्मक रहेको थियो ।
आज हामीले अनामनगरमा रहेको कालिका सेक्युरिटिज् (स्टक ब्रोकर नम्बर ४६)बाट ग्राउण्ड जिरोको थालनी गरेका थियौ । यो ब्रोकरमा ठूलो संख्यामा लगानीकर्ता भेला एका थिए । बजारको अवस्था नियाल्न मै लगानीकर्ता व्यवस्त देखिन्थे । यस्तैमा एक लगानीकर्ताले भने,‘सबै तिर दबाब नै दबाब छ । पसल, व्यापार पनि चलेको छैन । सेयर बजारको अवस्था पनि उस्तै छ ।’ ती लगानीकर्ता देशको वर्तमान आर्थिक अवस्था र सेयर बजारको अवस्थाप्रति चिन्तित देखिन्थे ।
यसै ब्रोकरमा भेटिएका एक लगानीकर्ताले नयाँ ब्रोकरमा गएर आएको र त्यहाँ खासै लगानीकर्ता नरहेको सुनाए । ब्रोकरका सञ्चालक मारवाडी समूदाय बजारबाट निस्कदै छन् भन्छन् । यसरी बजारबाट सबै पलायन हुने हो भने बजार कति दिन टिक्ला र खै ?’ उनले निराशा पोखे । उनले सरकारको स्थायित्व र सेयर बजारको सुधारका लागि अर्थमन्त्रीले केहि गर्न नसकेकोमा गुनासो पनि व्यक्त गरे ।
वार्तालापकै क्रममा उनी संगै बसेका एक व्यक्तिले भने,‘बैंकको सेयर आईपीओ कै भाउमा आइसक्यो । बजार घटेको घट्यै छ । ’ बजारमा तलमाथि गर्दै अघि बढी रहेको थियो । आज बजारमा अघिल्ला दिनहरु भन्दा केहि रौनकता देखिएको थियो । लगानीकर्ताहरुको भिडबाट एउटा आजाव सुनियो,‘सरकारले विदेशी लगानीकर्ता भित्राउने भन्छ, स्वदेशमै भएका लगानीकर्ताको संरक्षण छैन । विदेशी भित्राएर मात्रै के गर्नु ? हामी त साथिहरु अभिभाबक बिनाको आर्थिक टुहुरो भयौं । न त धितोपत्र बोर्डमा अध्यक्ष छ । न त अर्थमन्त्रालय नै केही गर्छ ।’
दिनको १२ बज्नै लागरेको थियो । त्यहाँबाट हामी नजिकैको इम्पेरियल सेक्युरिटिज (स्टक ब्रोकर नम्बर ४५) पुग्यौं । यहाँ लगानीकर्ताको उपस्थिति सामान्य थियो । बजार ४ –५ अंकले तल माथि गर्दै थियो । यसै ब्रोकरमा भेटिएका एक लगानीकर्ताले डिस्प्ले तिर हेरेर भने आज लघुवित्त र फाइनान्स चलेका छन् । नजिकै बसेका उनका साथिले लो क्याप भएका लघुवित्त मात्रै चलेको बताए । ‘फाइनान्स पनि त्यस्तै छ । लौ हेनुहोस नेपाल फाइनान्स ४ प्रतिशतले बढी सक्यो ।’ उनले हौसिदै भने । सँगैका एक लगानीकर्ताले सर्वोत्तम सिमेन्टको प्रसंग निकाल्दै कम्पनीको सेयरमूल्य घट्न रोकिएको बताए ।
केही समयको बसाई पछि हामी भिजन सेक्युरिटिज स्टक ब्रोकर नम्बर ३४ तिर लाग्यौ । यस बेलासम्म दिनको १ बजि सकेको थियो । बजार समान्य अंकले मात्रै तल माथि गर्दै थियो । यहाँ भेटिएका लगानीकर्ताले भने,‘यो बैंकको सेयर त बजार बढे पनि रातै घटे पनि रातै । यसले बजार माथि जानै दिएन ।’ चियाको चुस्कि तान्दै गरेका एक लगानीकर्ताले सहकारी डुब्नुमा केही बैंकको पनि हात रहेको दाबी गर्नसम्म भ्याए । ‘सहकारीमा कि साधारण मान्छेको पैसा छ कि २ नम्बरी गर्नेको । अहिले ८० प्रतिशत सहकारी समस्यामा छन् ।’ उनले भने ।
यसै ब्रोकरमा भेटिएका एक लगानीकर्ताले माया खोलाको १० हजार कित्ता सेयर खरिद गरेको र कम्पनीको सेयरमूल्य निरन्तर घटिरहेकाले आफु फसेको गुनासो पोखे । उनीसँगै बसेका अर्का लगानीकर्ताले उनलाई सेयर बजार निर्दयी हुने भएकाले नआत्तिन र होल्ड गर्न सुझाएको देखियो ।
केही समयको बसाइ पछि हामी आर्यतारा सेक्युरिटिज (स्टक ब्रोकर नम्बर ५७) तिर लम्कियौ । यहाँ पनि लगानीकर्ताको उपस्थिति राम्रै थियो । लगानीकर्ता सेयर गफमा मस्त थिए । यहाँ सेयर बजारका नवप्रवेशी लगानीकर्ता समेत भेटिए । ‘लौ न साथि हो ,म त सेयर बजारमा नयाँ–नयाँ नै हो । मलाइ पनि केही कारोबारमा सहयोग गर्नु पर्यो । हल्लै हल्लामा लगानी गर्दा त डुबिने पो रहेछ ।’ ती नवप्रवेशी लगानीकर्ताले भने । उनलाई ढाडस दिदै एक पुराना लगानीकर्ताले भनेको सुनियो,‘ हामी पनि डुबेका छौ साथि । यो बजार यस्तै हो । एक जना साथिलाई सेयर किन्न सल्लाह दिएको । किने पछि घटेको घट्यै छ । बजारमा यस्तै हुन्छ भन्न हामीलाई पनि भन्न गाह्रो हुन्छ । बिस्तारै बुझ्नु हुन्छ तपाइले पनि ।’