काठमाण्डौ । प्रत्येक लगानीकर्तालाई ‘बुल रन’ मन पर्छ । आफुले लगानी गरेको कुनै कम्पनीको सेयरमूल्य बढ्दा लगानीकर्ताको सम्पत्ति पनि तीव्र गतिले बढ्छ ।
तर यहि समय त्यस्तो समय हो जुनबेला लगानीकर्ताको पोर्टफोलियोमा पनि जोखिम बढ्ने गर्छ । यस्तो बेला लगानीकर्ताले आफ्नो पोर्टफोलियोको जोखिमलाई नियन्त्रणमा राख्नु पर्ने हुन्छ । यसको सबैभन्दा उत्तम तरिका भनेको ‘एसेट एलोकेशन’ हो ।
यसमा अनुशासनको पालना गर्नु एकदमै आवश्यक पर्छ । यसका साथै पोर्टफोलियोमा रहेको फण्डलाई सहि व्यवस्थापन गर्न आवश्यक छ ।
बुल रनको असर
बुल रनमा लगानीकर्तालाई सबैभन्दा ठूलो असर के पर्छ भने यस समयमा उसको सम्पत्तिको मूल्य तीव्र गतिमा बढ्छ । सेयर बजार जस्तो क्षेत्रमा बुल रन आउँछ भने यो लगानीकर्ताका लागि राम्रो खबर हो । किनकी यसले लगानीकर्ताको पोर्टफोलियोको मूल्य बढ्छ र उनीहरुको लक्ष्य हासिल गर्न सहयोग प्राप्त हुन्छ ।
यस प्रकारको मूल्यमा वृद्धि हुनु लगानीकर्ताका लागि समस्याको सुरुवात पनि हो । किनभने सेयरलाई कति समयसम्म होल्ड गर्ने भन्ने विषय पनि महत्वपूर्ण छ ।
लगानीको सुरुवाती लक्ष्य भनेको बिक्री गरेर मुनाफा सुरक्षित गर्नु हो । तर जब मूल्य बढ्छ, तब मनमा लोभीपन आउँन सक्छ र लगानीकर्ताले बिक्रीको निर्णयबाट पछि हट्न सक्छ । यसले पोर्टफोलियो एकै ठाउँमा फस्ने भएकाले अन्त्यमा जोखिम बढ्छ । यस्तोमा लगानीकर्तालाई त्यो प्रतिफल प्राप्त हुदैन जुन उ चाहन्छ ।
रि–ब्यालेन्सिङमार्फत एसेट एलोकेशन
यो परिस्थितीलाई सम्हाल्ने सबैभन्दा उत्तम तरिका भनेको सहि एसेट एलोकेशनको संरचना हुनु । साधारण शब्दमा भन्नुपर्दा एसेट एलोकेशनमा पोर्टफोलियोमा रहेको अलग–अलग एसेट क्लासमा कति रकम छुट्याउने भन्ने निर्णय गरिन्छ ।
प्रत्येक व्यक्तिको अवस्था फरक–फरक हुन्छ र लगानीकर्ता आफ्नो अवस्था र आवश्यकता अनुसार एसेट एलोकेशन गर्नुपर्छ ।
लगानीकर्ताले आफ्नो आवश्यकतालाई ध्यानमा राखोस् भन्ने कुरा एसेट एलोकेशनबाट सुनिश्चित हुन्छ । केहि समयपश्चात जब भिन्न–भिन्न लगानीको मूल्यमा परिवर्तन आउँछ तब एसेट एलोकेशनमा पनि परिवर्तन आउँछ । यो चरणमा लगानीकर्ताले यो सुनिश्चित गुर्नपर्छ कि रि–ब्यालेन्सिङ होस् र एसेट एलोकेशन त्यो अवस्थामा फर्कियोस् जहाँ त्यसलाई हुन आवश्यक छ ।
रि–ब्यालेन्सिङको अवधि
रि–ब्यालेन्सिङमा सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा भनेको समयावधि हुने गर्छ । लगानीकर्ताले आफ्नो लक्ष्य हासिल गर्न नसक्ने भएकाले यो छोटो समयमा गर्न सकिदैन । यसका साथै लामो समयसम्म प्रतिक्षा गर्दा प्राप्त अवसर पनि गुम्ने खतरा त्यत्तिकै हुन्छ ।
सबैभन्दा उत्तम ६ महिनाभित्र रि–ब्यालेन्सिङ गर्नुपर्छ । यसबाट निगरानी भईरहेका सुनिश्चित हुन्छ र आवश्यक परे परिवर्तन पनि गर्न सकिन्छ ।