काठमाण्डौं । सरकारले लगानी भित्राउने उद्देश्यले आगामी वैशाख १५ र १६ गते काठमाण्डौमा लगानी सम्मेलन आयोजना गर्दैछ । अहिले अर्थमन्त्री लगनीकर्ता खोज्न अमेरिकाको भ्रमणमा छन् । तर यो बेला सेयर बजार भने दैनिक खसेर २ हजार विन्दु तल आएको छ ।
पूँजीबजार भनेको देशको मेरुदण्ड हो । पूँजीबजार चलेपछि मात्रै देशको.अर्थतन्त्र चलयमान हुने भएकाले यसलाई देशको मेरुदण्डको रुपमा लिइन्छ । त्यसैगरी देशको अर्थतन्त्रको अवस्था प्रतिविम्बित गर्ने भएकाले यसलाई देशको अर्थतन्त्रको ऐनाको रुपमा पनि लिइने गरिन्छ । अर्को शब्दमा भन्नुपर्दा कुनैपनि देशको पूँजीबजारलाई त्यस देशको अर्थतन्त्रको सूचकका रुपमा मान्ने गरिन्छ ।
त्यसैले विदेशी लगानीकर्ताले लगानी गर्नुपूर्व त्यस देशको आर्थिक सूचकहरु जस्तै जीडीपी , प्रतिव्यक्ति आय, प्रतिफलको सम्भावना र पूँजीबजारको सूचक समेत नियाल्ने गर्छन् । नेपालमा हुन गईरहेको लगानी सम्मेलनमा पनि विदेशी लगानीकर्ताले यहि सूचकहरुलाई आधार बनाएर लगानी गर्ने सम्भावना उच्च देखिन्छ । तर सरकारले यस विषयम खासै चासो नदिएको सेयर बजारमा लगानीकर्ताहरुले आरोप लगाएका छन् ।
सरकारले आफ्नै देशका लगानीकर्तालाई बेवास्ता गरेर बाह्य लगानीकर्ता खोज्दै हिडेको लगानीकर्ताले आरोप लगाएका छन् । कालिका सेक्युरिटिज (स्टक ब्रोकर नम्बर ४६) मा भेटिएका एक लगानीकर्ताले यस्तै गुनासो गर्दै भने,‘हामीसँग पनि अमेरिकाको ग्रिन कार्ड छ । तर हामीले देशमा नै केही गरौं भनेर पूँजीबजारमा लगानी गर्यौं । तर बजार पछिल्लोपटक ३२ सयबाट खसे पछि कुनै पनि सरकारले केही गरेनन् । राष्ट्रबैंकको नीति निर्मम बन्यो । तर यसमा परिमार्जन गर्न सरकारले केही पहल गरेन् ।’
उनले यस्तै अवस्था यथावत रहिरहने हो भने विदेश पलायन हुनुको विकल्प नरहेको बताए । ‘देशमा बस्ने अवस्था नै रहेन । हामीसँगैका धेरै साथीहरु पलायन भईसके । हामी पनि जेनतेन बजारमा टिकेका छौ ।’ ती लगानीकर्ताले गुनासो गरे ।
क्यापिटल म्याक्स सेक्युरिटिज (स्टक ब्रोकर नम्बर ६२) मा भेटिएका एक लगानीकर्ताले पनि बजार एकोहोरो घटेको घट्यै गरेका कारण सेयर बजार धराप भएको बताए । उनले भने,‘लामो समय जेनतेन चलियो । छिमेकी देशहरुमा बजार अल टाइम हाइ पुगे । तर हाम्रो बजार माथि उठ्नै सेकेन । अब पनि बजार चलयमान भएन भने सेयर बजारमा टिक्न गाह्रो छ ।’
प्राइमो सेक्युरिटिज(स्टक ब्रोकर नम्बर १६)मा भेटिएका लगानीकर्ताको विचारमा पनि बजारमा धेरै मारवाडी समुदाय पलायन हुँदै जान थालेको बताए । उनेले भने,‘पहिले हामीसँग कारोबार गर्ने मारवाडी साथीहरु अहिले सम्पर्कमा आउन नै चाहदैनन् । सेयर बजारको निरन्तरको गिरावट र संधै घाटाको व्यापार गर्ने अवस्था नभएकाले पलयान हुने अवस्था सिर्जना भएको छ । अन्य ब्यापार पनि चलेको छैन ।’
ती लगानीकर्ताले थपे,‘दोस्रो भनेको सेयर कारोबारमा स्रोत नखुलेका पैसा पनि आउने ठाँउ हो । अब पूँजीबजारमा प्रहरी पसेर स्रोत खोज्न थाल्यो भने बजारको अबस्था यस्तै हुन्छ भनेर भन्न सकिने अवस्था छैन । त्यसैले मारबाडी समूदाय सम्पत्ति शुद्धिकरण ऐन प्रतिनीधि सभाबाट पास हुँदा देखि नै निरुत्साहित छन् । सरकारले अब विश्वासको वातावरण नबानएसम्म सेयर बजारमा लगानीकर्ताको मनोबल बढ्दैन ।’