काठमाण्डौ । पुनर्बीमा कम्पनीहरुले विभिन्न क्षेत्रमा ३७ अर्ब रुपैयाँ भन्दा बढी लगानी गरेका छन् । नेपाल बीमा प्राधिकरणका अनुसार चालु आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्म नेपाल पुनर्बीमा कम्पनी र हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले विभिन्न क्षेत्रमा ३७ अर्ब २० करोड ८३ लाख रुपैयाँ लगानी गरेका हुन् ।
पुनर्बीमा कम्पनीहरुको यो लगानी अघिल्लो आवको तेस्रो त्रैमासको तुलनामा २४.९८ प्रतिशतले बढी हो । गत आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्म दुई पुनर्बीमा कम्पनीले विभिन्न क्षेत्रमा २९ अर्ब ७७ करोड ८९ लाख रुपैयाँ लगानी गरेका थिए ।
नेपाल रि र हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले लगानीको दायरा बढाएपनि यी दुबै कम्पनीले लगानी विविधिकरणमा जोड दिन भने सकेका छैनन् । नेपाल बीमा प्राधिकरणले बीमा कम्पनीहरुलाई विभिन्न क्षेत्रको अध्ययन गरी लगानी गर्न निर्देशन दिएपनि बीमा कम्पनीहरु भने बैंकको मुद्दती निक्षेपमा लगानी गर्न बढी केन्द्रीत छन् ।
प्राधिकरणले बीमा कम्पनीको लगानीलाई विशेष प्राथमिकतामा राख्दै लगानी निर्देशिकामार्फत लगानीको दायरा समेत बढाएको छ । तर पुनर्बीमा कम्पनीहरुको केही क्षेत्रमा भने लगानी शुन्य छ । सूचीकृत पब्लिक कम्पनीको बण्ड, डिबेञ्चर र ऋणपत्र, कृषि, शिक्षा, स्वास्थ्य, पर्यटन, घरजग्गा कारोबार र अन्य लगानी शुन्य छ ।
गत वर्ष लगानी शुन्य रहेको घरजग्गा कारोबार क्षेत्रमा पुनर्बीमा कम्पनीहरुको लगानी यसपटक पनि शुन्य नै छ । देश आर्थिक मन्दीको चपेटामा परेसँगै घरजग्गा कारोबार ठप्प जस्तो नै छ । घरजग्गाको उल्लेख्य कारोबार नहुँदा बीमा कम्पनीहरु यस्तो क्षेत्रमा लगानी गर्न डराईरहेका छन् । अधिकांश बीमा कम्पनीहरु मुद्दती निक्षेपमा लगानी गर्न बढी केन्द्रीत छन् । बैंकको मुद्दती निक्षेपमा लगानी गर्दा अन्य क्षेत्रमा जस्तो लगानी डुब्ने जोखिम नहुने र लगानी थोरै भएपनि ब्याज आम्दानी हुने भएकाले बढी यो क्षेत्रमा केन्द्रीत भएको बीमा कम्पनीका सीईओहरुको भनाई छ ।
पुनर्बीमा कम्पनीहरुले पनि तेस्रो त्रैमाससम्म सर्वाधिक मुद्दती निक्षेपमा नै लगानी गरेका छन् । यस्तो क्षेत्रमा मात्रै हिमालयन र नेपाल रि को लगानी ३० अर्ब ९८ करोड ३१ लाख रुपैयाँ लगानी छ । अर्थात् कुल लगानीको ८३.२६ प्रतिशत लगानी मुद्दती निक्षेपमा मात्रै रहेको छ ।
बीमा प्राधिकरणको लगानी निर्देशिका बमोजिम पुनर्बीमा कम्पनीहरुले वाणिज्य बैंकहरुको मुद्दती निक्षेपमा कुल लगानीको ३० प्रतिशत रकम लगानी गर्न पाउने व्यवस्था छ ।
त्यस्तै, नेपाल रि र हिमालयन रि ले बैंक तथा वित्तीय संस्थाको अग्राधिकार सेयर, बण्ड, डिबेञ्चर र ऋणपत्रमा २० प्रतिशतसम्म लगानी गर्न पाउने व्यवस्था बमोजिम चैत मसान्तसम्म यस्तो क्षेत्रमा ३ अर्ब १५ करोड ८५ लाख रुपैयाँ लगानी गरेको छ ।
त्यस्तै, सेयरबजार तथा सूचीकृत पब्लिक कम्पनीको साधारण सेयरमा हिमालयन रि र नेपाल रि को कुल १ अर्ब ४८ करोड ६० लाख रुपैयाँ लगानी रहेको छ । यो लगानी गत आवको यस अवधिसम्मको तुलनामा १५२.३२ प्रतिशतले बढी हो । गत आवको यस अवधिसम्म दुई पुनर्बीमा कम्पनीले सेयरबजारमा कुल ५८ करोड ८९ लाख रुपैयाँ मात्रै लगानी गरेका थिए । हालसम्म पुनर्बीमा कम्पनीहरुले सूचीकृत पब्लिक कम्पनीको साधारण सेयरमा १० प्रतिशतसम्म लगानी गर्न पाउने व्यवस्था रहेको छ ।
प्राधिकरणले केही महिनाअघि पब्लिक कम्पनीको साधारण सेयर अर्थात सेयरबजारमा १५ प्रतिशतसम्म लगानी गर्न पाउने व्यवस्था गरेको छ । तर हालसम्म उक्त निर्देशिका लागू भइसकेको भने छैन ।
त्यस्तै, दुई पुनर्बीमा कम्पनीको अन्य संस्थापक सेयरमा कुल ६८ करोड २४ लाख रुपैयाँ लगानी रहेको छ । यता सूचीकृत नभएको अन्य पब्लिक कम्पनीको सेयरमा भने हिमालयन र नेपाल रि इन्स्योरेन्सको ५० करोड ७२ लाख रुपैयाँ लगानी छ ।
क्षेत्रगत लगानी कुनको कति ?
तुलनात्मक रुपमा हिमालयन रि भन्दा नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले बढी लगानी गरेको तथ्याङ्ककले देखाएको छ । चालु आवको तेस्रो त्रैमाससम्म नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले मात्रै विभिन्न क्षेत्रमा २० अर्ब ६२ करोड ६२ लाख रुपैयाँ लगानी गरेको छ ।
यता हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले भने तेस्रो त्रैमाससम्म १६ अर्ब ५८ करोड रुपैयाँ विभिन्न क्षेत्रमा लगानी गरेको छ । कुल लगानीमा ५५.४३ प्रतिशत हिस्सा नेपाल रि को रहेको छ भने ४४.५७ प्रतिशत हिस्सा हिमालयन रि इन्स्योरेन्सको रहेको छ ।
क्षेत्रगत रुपमा नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले हिमालयन रि को तुलनामा बढी लगानी गरेपनि गत आवको तुलनामा भने हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले लगानीको दायरा बढाएको छ ।
नेपाल रि इन्स्योरेन्सले गत आवको तुलनामा ०.४४ प्रतिशतले लगानीको दायरा उल्टै घटेको देखिन्छ । गत आवको नौ महिनासम्म सो कम्पनीले विभिन्न क्षेत्रमा २० अर्ब ७१ करोड रुपैयाँ लगानी गरेको थियो ।
हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले भने गत आवको तुलनामा ८२.९८ प्रतिशतले लगानी बृद्धि गरेको छ । गत आवको यस अवधिसम्म कम्पनीले सूचीकृत सेयर, मुद्दती निक्षेप, अग्राधिकार सेयर तथा अन्य क्षेत्रमा ९ अर्ब ६ करोड रुपैयाँ मात्रै लगानी गरेको थियो ।
सूचीकृत सेयरमा भने यी दुबै कम्पनीको लगानी १ अर्ब ४८ करोड ६० लाख रुपैयाँ रहेको छ । जसमा नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीको ५८ करोड ८९ लाख रुपैयाँ र हिमालयन रि इन्स्योरेन्सको ८९ करोड ७० लाख रुपैयाँ लगानी छ । सेयरबजारमा भने हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले आफ्नो लगानीमा फड्को मारेको छ ।
गत आवको तेस्रो त्रैमाससम्म भने सेयरबजारमा नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले मात्रै ५८ करोड ८९ लाख रुपैयाँ लगानी गरेको थियो । चालु आर्थिक वर्षमा हिमालयन रि इन्स्योरेन्सले सूचीकृत सेयरमा ८९ करोड भन्दा बढी लगानी गरेकाले पनि यो क्षेत्रको लगानी उल्लेख्य वृद्धि भएको देखिएको हो ।