एसएमई प्लेटफर्ममा प्रधानमन्त्री कार्यालयको समेत चासो, अलमलमा धितोपत्र बोर्ड

काठमाण्डौ । नेपालको सेयर बजारमा थोरै कित्ता भएका कम्पनीका सेयरमूल्यमा व्यापक चलखेल हुने गरेको पाइएको छ । यही चलखेल रोक्न नेपाल धितोपत्र बोर्ड (सेबोन) ले विशेष प्लेटफर्मका रुपमा एसएमई इन्डेक्स बनाउन अध्ययन सुरु गरेको तीन बर्ष भन्दा बढी बितिसकेको छ । तर नियामक निकाय धितोपत्र बोर्ड नै यस विषयमा लामो समयदेखि अल्झिएको छ ।  

प्रधानमन्त्री कार्यालयले यस बिषयमा चासो देखाएपछि बुधबार धितोपत्र बोर्डका प्रवक्ता तथा एसएमई प्लेटफर्मका अध्ययनकर्ता डा.नबराज अधिकारी तथा कानूनका जानकार कृष्ण प्रसाद घिमिरे हतार हतार गरेर प्रधानमन्त्री कार्यालयतर्फ लागे ।  

यस विषयमा सर्वसाधारणबाट समेत चासो बढेपछि प्रधानामन्त्री कार्यालयले थप बुझ्नु पर्ने भन्दै धितोपत्र बोर्डलाई बोलाएको थियो । बुधबार बोर्डलाई १२ बजे प्रधानमन्त्री कार्यालयमा बोलाइए पनि बोर्डको तयारी निकै फितलो देखिन्थ्यो । पौने १२ बजे तिर बोर्डका प्रवक्ता समेत रहेका नबराज अधिकारी बोर्डका कार्यकारी निर्देशक कृष्ण प्रसाद घिमिरेको कोठामा हतारिँदै प्रवेश गरे । ‘लौ ढिलो भयो आज प्रधानमन्त्री कार्यलयमा एसएमईको विषयमा छलफल छ । घिमिरे जी ड्राप्फ्ट छिटो निकाल्नुहोस त,’ अधिकारीले भने ।  

घिमिरेले भने प्रतिउत्तरमा आफुलाई यस विषय बारे जानकारी नभएको बताए । त्यस पछि कार्यालयमा आएको चिया पनि नखाई अधिकारी र घिमिरे प्रधानमन्त्री कार्यालय तर्फ हानिए । यस विषयमा थप बुझ्न खोज्दा दुवै जना २ दिनसम्म थप सम्पर्कमा आउन चाहेनन् ।  

पछिल्लो समय लो क्यापका कम्पनीमा अत्याधिक चलखेल भएको अवस्थामा एसएमई प्लेटफर्मको विषयलाई लिएर धितोपत्र बोर्डले यसको औचित्य खासै पुष्टि गर्न सकेको छैन । केही बजार जानकारहरुले एसएमई प्लेटफर्ममा अत्याधिक चलखेल हुन सक्ने पनि तर्क गरेका छन् । लगानीकर्ता टेकेन्द्र थपलिया भन्छन् ‘अहिले नै ५० करोड पूँजी भएको आत्मनिर्भर लघुबित्तको सेयर ५ हजार माथि रहेको छ । अब यो प्लेटफर्ममार्फत २५ करोड पूँजी भएका कम्पनी आउने हो भने सेयरको मूल्य कति होला ?’ यस विषयमा धितोपत्र बोर्ड प्रष्ट नभै एसएमई प्लेटर्फम अर्थ मन्त्रालय पठाएको पनि थपलियाले आरोप लगाए ।  

एसएमईअन्तर्गत विशेषगरी लघुवित्त, ह्यान्डि क्राफ्ट, रेस्टुँरा, कटेज, ट्राभल एन्ड टुर्सजस्ता कम्पनी पर्न सक्छन् । यद्यपि एसएमआईअन्तर्गत कस्ता–कस्ता कम्पनी पर्ने भन्ने विषयमा नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) ले अध्ययन गरेर धितोपत्र बोर्डलाई बुझाउने भन्ने छ ।  

सामान्यतयाः विदेशमा ५० जनाभन्दा कम कर्मचारी भएका कम्पनीलाई एसएमई इन्डेक्समा राखिन्छ । नेपालमा एसएमई इन्डेक्समा राखिने कम्पनीको मापदण्ड र पूँजी कति भन्ने विषय नेप्सेले बनाउने कार्यविधिमा भर पर्ने धितोपत्र बोर्डका एक उच्च अधिकारीले यस अघि बताएका थिए, ‘चुक्तापूँजी, कर्मचारी संख्या र बजार पूँजीकरणका आधारमा एसएमई कम्पनीहरु छुट्टाइनु उपयुक्त हुन सक्ने पनि तर्क चल्दै आएको छ ।’  

अहिले सेयर बजारमा साना–ठूला सबै कम्पनीको एकै प्लेटफर्ममा कारोबार भइरहेका छन् । ‘अब छुट्टै एसएमई इन्डेक्समा साना तथा मझौता कम्पनीको कारोबार हुन्छ तर नेप्सेअन्तर्गत नै हुन्छन्,’ ती अधिकारीले भने, ‘यसलाई नेप्सेले कार्यविधि, प्लेटफर्म तथा ट्रेडिङ सिस्टम बनाउँछ । अन्य कम्पनीले जस्तै यी कप्मनीले पनि पूँजी जुटाउन र परिचालन गर्न सहज होस् भन्ने उद्देश्यले छुट्टै एसएमई इन्डेक्स बनाउन लागिएको हो ।’  

एसएमआई इन्डेक्सको अर्को उद्देश्य यी साना तथा मझौला कम्पनीलाई अनुगमन गर्न सहज होस भन्ने हो । तर त्यसलाई कसरी अनुगमन गर्ने र सहज कारोबार गर्ने भन्ने बिषयमा धितोपत्र बोर्डले सरोकारहरुलाई केही खुलाएको छैन ।