(1).gif)
(2).gif)
.png)
.gif)
.png)
काठमाण्डौ । के तपाईं कल्पना गर्न सक्नुहुन्छ कि संसारको विशाल खजाना समुद्र भित्र लुकेको छ ? यो खजाना समुद्र भित्र शुद्ध सुनको रूपमा अवस्थित छ, जसको मूल्य ट्रिलियन डलर छ। वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीको महासागर र समुद्रहरूमा लाखौं टन सुन रहेको अनुमान गरेका छन्, जुन पानीमा घुलनशील छ। वैज्ञानिकहरुले यो सुन निकाल्ने तरिका खोजेका छन् ।
तर यो काम त्यति सजिलो भने छैन। प्रत्येक १० करोड मेट्रिक टन समुद्री पानीमा एक ग्राम सुन पाइन्छ। यो सुन कसरी निकाल्न सकिन्छ र भविष्यमा समुन्द्रबाट सुन निकाल्न सकिन्छ कि सक्दैन भन्ने प्रश्न उठ्छ ? नेचर एण्ड द जर्नल अफ द अमेरिकन केमिकल सोसाइटी (२०१८) मा प्रकाशित अध्ययनहरूले यो सुन निकाल्ने तरिकाहरू सुझाव दिएका छन्, तर यो प्रक्रिया किफायती हुन अझै जटिल छ।
वैज्ञानिकहरूले समुद्रमा लाखौं टन सुन रहेको विश्वास गर्छन्, जसको मूल्य हालको अनुमान अनुसार २० अर्ब डलर हुन सक्छ। अनुमानका अनुसार समुद्रको पानीमा २ करोड टन सुन घुलनशील छ । यो सुन खानीको विषयमा पटकपटक छलफल भएपनि समाधान भने निस्केको छैन ।
यो सुन प्राकृतिक प्रक्रियाबाट महासागरसम्म पुगेको हो । यी प्रक्रियाहरू मध्ये एउटा भूमि क्षरण हो । वर्षा र नदीहरूले बिस्तारै चट्टानहरू भत्काएसँगै चट्टानहरू र अन्य प्राकृतिक वस्तुहरूबाट सुन बिस्तारै समुद्रमा झर्छ।
.gif)
यसबाहेक, हाइड्रोथर्मल भेन्ट पनि जिम्मेवार छ। यो टेक्टोनिक प्लेटहरू मिल्ने क्षेत्रहरूमा हुन्छ, जसले तातोले सुन सहित घुलनशील खनिजहरू समावेश गर्ने तरल पदार्थहरू छोड्छ।
समुन्द्रबाट सुन निकाल्नु निकै जटिल प्रक्रिया हो । धेरै क्षेत्रमा सुन थोरै मात्रामा पाइन्छ । एक लिटर पानीमा १ न्यानोग्रामभन्दा कम सुन हुन्छ । यहाँ बुझ्न महत्त्वपूर्ण छ कि १ बिलियन न्यानोग्रामबाट एक ग्राम हुने गर्छ । समुद्री उत्खनन प्राविधिक चुनौती बनेको छ। नेचर जर्नलमा प्रकाशित सन् १९४१ को अध्ययनले सुनको मूल्यभन्दा ५ गुणा खर्च हुने इलेक्ट्रोकेमिकल विधि प्रस्ताव गरेको थियो।
सन् २०१८ मा अमेरिकन केमिकल सोसाइटीको जर्नलमा प्रकाशित अर्को विधिले स्पन्ज जस्तै सुनलाई अवशोषित गर्न सक्ने पदार्थको वर्णन गरेको छ। तर, नाफामा ठूलो परिमाणमा सुन निकाल्न यो विधिलाई मापन गर्नु अझै चुनौतीपूर्ण छ।
.png)
.jpg)
(180).jpg)
.jpg)
(179).jpg)
.jpg)
