ग्रिनल्याण्डमा कुन खजाना लुकेको छ ? जसमा छ डोनाल्ड ट्रम्पको नजर

काठमाण्डौ । अमेरिकाका नवनिर्वाचित राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले विगत केही सातादेखि क्यानडा, मेक्सिको र ग्रिनल्याण्डलाई आफ्नो देशमा विलय गर्ने कुरा गरेका छन् ।

उनले क्यानडालाई अमेरिकाको ५१ औं राज्य बनाउनुपर्ने बताएका छन् । यस्तै ट्रम्पले पानामा नहरलाई अमेरिकाको नहर भन्दै र मेक्सिकोको खाडीको नाम परिवर्तन गरेर अमेरिकाको खाडी राख्न सुझाव दिएका छन् । यस महिनाको सुरुमा ट्रम्पलाई सोधिएको थियो कि उनले एक स्वायत्त डेनमार्क क्षेत्र वा पनामा नहर सुरक्षित गर्न सैन्य वा आर्थिक बल प्रयोग गर्नेछन् ? यस प्रश्नमा उनले यी दुवैका बारेमा आवश्वासन दिन नसक्ने बताएका थिए ।  

तर ग्रिनल्याण्डको मामिलामा उनले एक कदम अगाडी बढ्दै अमेरिकालाई आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षाका लागि ग्रीनल्याण्ड आवश्यक रहेको बताए । ट्रम्पले ग्रीनल्याण्ड किन्ने कुरा गरेका थिए ।

ट्रम्पले आफ्नो सोशल मिडिया प्लेटफर्म ट्रुथ सोशलमा लेखेका थिए, ‘अमेरिका विश्वको कुनै पनि ठाउँमा राष्ट्रिय सुरक्षा र आन्दोलनको स्वतन्त्रताका लागि ग्रीनल्याण्डमा हाम्रो नियन्त्रण धेरै महत्त्वपूर्ण छ भन्ने विश्वास गर्दछ।’

यसको प्रतिउत्तरमा ग्रिनल्याण्डका प्रधानमन्त्री म्यूट इन्गाले ग्रीनल्याण्ड यसको जनताको भएको र यो बिक्रीको लागि नभएको बताएका छन् । ग्रीनल्याण्ड एक स्वतन्त्र राष्ट्र होइन तर डेनमार्कको एक स्वायत्त क्षेत्र हो।  

ग्रीनल्याण्डका लागि ट्रम्पको महत्वाकांक्षा नयाँ होइन। सन् २०१९ मा, उनले ग्रीनल्याण्डलाई खरिद गर्ने विषय एक अद्भुत रियल एस्टेट सम्झौता हुने बताएका थिए । यद्यपि त्यसपछि उनले यो किन्न आफ्नो प्राथमिकता नभएको बताएका थिए ।

तत्कालीन ह्वाइट हाउसका आर्थिक सल्लाहकार ल्यारी कुडलोले फक्स न्युज आइतवारको एक अन्तर्वार्तामा ट्रम्प प्रशासनको नजर ग्रीनल्याण्डमा रहेको बताए । उनले बहुमूल्य खनिजहरू रहेको यो रणनीतिक स्थान भएको बताएका थिए ।

ट्रम्पले जनवरी २० मा अमेरिकाको सत्ता सम्हाल्नेछन्। यसैबीच ट्रम्पले बारम्बार ग्रिनल्याण्डको उल्लेख गरिरहँदा रिपब्लिकन पार्टीको भावी योजनामा ​​ग्रीनल्याण्डको महत्व बढ्दै गएको देखिन्छ । विज्ञहरूले यसलाई ग्रीनल्याण्डको खनिजहरूको हालैको नक्साङ्कन र यसको वरपरको बदलिंदै आर्थिक वातावरणसँग जोडिरहेका छन्।

दुर्लभ खनिज

ग्रिनल्याण्ड आफ्नो रणनीतिक स्थानका कारण अमेरिकाको नजरमा परेको छ । दोस्रो विश्वयुद्धको दौडान यसलाई नाजीहरूलाई रोक्ने तरिकाको रूपमा हेरिएको थियो। शीतयुद्धको समयमा, यसलाई युरोप र उत्तर अमेरिका बीचको समुद्री मार्गहरू नियन्त्रण गर्न सकिने ठाउँको रूपमा हेरिन्थ्यो। किनभने यो भौगोलिक रूपमा आर्कटिकको नजिक छ।  

अमेरिकी सेनाले दशकौंदेखि एट्लान्टिक र आर्कटिक महासागरहरूबीचको पिटफल स्पेस बेस सञ्चालन गर्दै आएको छ। यो पहिले थुले एयर बेस भनेर चिनिन्थ्यो। यो बेस ब्यालेस्टिक मिसाइलहरूमा नजर राख्न प्रयोग गरिन्छ।

तर डेनमार्क र ग्रिनल्याण्डको भूगर्भ सर्वेक्षणले सन् २०२३ को मध्यमा प्रकाशित गरेको प्रतिवेदनले बरफले ढाकिएको यहाँको चार लाख वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमा ३८ खनिजको हल्का वा भारी भण्डार रहेको जनाएको छ। यी सबै आवश्यक सामग्रीको युरोपेली सूचीमा समावेश छन्।

यहाँ तामा, ग्रेफाइट, निओबियम, टाइटेनियम र रोडियमको ठूलो भण्डार छ र दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरूको पनि उल्लेखनीय भण्डारहरू छन्।

नियोडिमियम र प्रासियोडीमियममा विशेष चुम्बकीय गुणहरू छन् । जसले तिनीहरूलाई वायु ऊर्जा उत्पादनको लागि आवश्यक विद्युतीय सवारी साधन र टर्बाइनहरूको निर्माणमा उपयोगी बनाउँछ। युनिभर्सिटी अफ मिशिगनका प्रोफेसर र भूगर्भविद् एडम साइमनले ग्रीनल्याण्डमा विश्वको दुर्लभ पृथ्वी तत्वहरूको २५ प्रतिशतसम्म हुन सक्ने बताएका छन् । यो सामग्री १५ लाख लाख टनसम्म हुन सक्छ।

चीनसँग प्रतिस्पर्धा

जलवायु परिवर्तनको यस युगमा दुर्लभ पृथ्वी तत्वहरूको माग उल्लेखनीय रूपमा बढेको छ। जलवायु परिवर्तनलाई नियन्त्रण गर्ने प्रयासमा स्वच्छ र नवीकरणीय ऊर्जाको प्रवर्द्धन भइरहेको छ । यस कारण दुर्लभ पृथ्वी खनिजहरूको माग बढ्दै गएको छ। यही कारणले गर्दा विश्वका ठूला शक्तिहरूबीच विश्वका दुर्लभ खनिजहरूको भण्डार कब्जा गर्ने दौड चलिरहेको छ ।

हाल, दुर्लभ पृथ्वीको खानी र प्रशोधन बजारमा चीनको प्रभुत्व छ। चीनमा हाल विश्वको दुर्लभ पृथ्वीको एक तिहाइ खनिजहरू छन्। यसको खानीमा ६० प्रतिशत र प्रशोधनमा ८५ प्रतिशत लगानी छ ।

हाल, ग्रीनल्याण्डमा दुर्लभ पृथ्वीको खनिज उत्खनन गर्ने दुई खानी कम्पनीहरू अष्ट्रेलियाली हुन्। तर एउटामा चीनको राज्य खनन कम्पनी शेङ्गे रिसोर्सेजले लगानी गरेको छ । चीनले वर्षौंदेखि ग्रीनल्याण्डमा आफ्नो उपस्थिति बढाउन प्रयास गरिरहेको छ।

चिनियाँ निर्माण कम्पनीहरूले ग्रीनल्याण्डमा कम्तिमा दुईवटा विमानस्थल निर्माण गर्ने प्रयास गरेका छन्। तर डेनमार्कका कम्पनीहरूले उनीहरूलाई पछाडि धकेलेका छन्।डेनमार्कमाथि अमेरिकाले दिएको दबाबका कारण यस्तो भएको हुनसक्ने जनाइएको छ ।  

यस क्षेत्रमा चीनको गतिविधिले अमेरिकालाई सचेत बनाएको छ । अमेरिकाले चीनलाई आफ्नो प्रमुख प्रतिद्वन्द्वी मानेको छ । आफ्नो पहिलो कार्यकालमा, ट्रम्प प्रशासनले दुर्लभ खनिजलाई अमेरिकी राष्ट्रिय सुरक्षाको लागि आवश्यक सामग्रीको रूपमा समावेश गरेको थियो।  

ट्रम्प प्रशासनले ग्रीनल्याण्ड र संयुक्त राज्य अमेरिका बीच प्राविधिक र वैज्ञानिक विकासमा सहयोगको लागि सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको छ।

मस्कको चासो

यदि ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा नै दुर्लभ पृथ्वी खनिज र ग्रीनल्याण्डमा रुचि देखाइएको छ भने, यसको मतलब टेस्लाका सीईओ एलोन मस्कको यसमा भूमिका हुन सक्छ। टेस्ला इलेक्ट्रिक कारको संसारमा सबैभन्दा ठूलो कम्पनी हो। यो पक्षलाई नजरअन्दाज गर्न मिल्दैन ।

२१ लाख वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल भएको ग्रिनल्याण्ड टापुको जनसंख्या जम्मा ५७ हजार छ । ग्रीनल्याण्डको अर्थतन्त्र, जसमा केही हदसम्म स्वायत्तता छ, डेनमार्कको अनुदानमा निर्भर छ र डेनमार्कको राज्यको हिस्सा हो।

यस टापुको ८० प्रतिशत स्थायी रूपमा बाक्लो हिउँले ढाकिएको छ। ग्रिनल्याण्ड किन्ने सुझाव दिने ट्रम्प पहिलो अमेरिकी राष्ट्रपति होइनन्। यो विचार पहिलो पटक १८६० को दशकमा अमेरिकाको १७ औं राष्ट्रपति एन्ड्रयू जोन्सनद्वारा अगाडि राखिएको थियो।-(बिबिसीबाट अनुवाद)