काठमाण्डौ । सेयर बजारमा बढेको बजारलाई ‘बुल मार्केट’ भनिन्छ । बुललाई बढ्दो बजारको प्रतिकका रुपमा लिने गरिन्छ । विश्वका प्रायःजसो स्टक मार्केटमा बुलको प्रतिमा राखिएको हुन्छ । अमेरिकाको न्यूर्योर्कमा सन् १९८९ मा बुलको प्रतिमा राखिएको थियो । त्यहाँस्थित आरटुरो डी मोडिका नाम गरेका कालिगढले बुलको प्रतिमा राखेका थिए । जुन ठाउँ अहिले पर्यटकको आकर्षक गन्तव्य बनेको छ । अमेरिकामा सन् १९८७ को वियर मार्केट पछि बुलको प्रतिमा राखिएको थियो ।
नेपालमा पनि लगानीकर्ताहरुको लामो समयको माग पछि नेप्सेको प्राङगणमा बुलको प्रतिमा तयार हुँदै छ । आखिर को हुन् त नेप्सेमा बुल बनाउने कालिगढ ? हाल नेप्सेमा बुल बनाउँदै गरेका कालिगढ विष्णु प्रसाद बराल पोखरा राष्ट्र बैंक चोकका स्थायी बासिन्दा हुन् । हाल उमेरले ८० वर्ष पुगेका बराल १७ बर्षको उमेरदेखि कलाकारितामा लागेका थिए ।
बरालले पहिले शाइन बोर्ड प्रिटिङको काम गर्थे । पोखरास्थित कल्पना फिल्महलमा गएर फिल्म हेरे पछि उनलाई मूर्ति बनाउने प्रेरणा मिलेको थियो । बरालले पोखरा आर्वाको धुँवाखोलामा ढुङ्गा झिक्ने एक जना व्यक्तिसँग मिलेर मान्छेको आकारको मूर्ति बनाउन सुरु गरेका थिए ।
बराल पृथ्वीनारयण क्याम्पसमा कलाका विद्यार्थी समेत थिए । त्यहाँ कला विषय पढ्दै गर्दा बरालले २५० रुपैयाँ पुरस्कार पनि पाएका थिए । त्यो पुरस्कारले उनमा मूर्तिकलाप्रति लगाव झनै बढ्यो ।
त्यो समयका गाउँका मुखियाले उनलाई राजा महेन्द्रको मूर्ति बनाउन सल्लाह दिए । मुखियाको सल्लाह पछि बरालले राजा मेहेन्द्रको मूर्ति बनाए । उनले गाउँकै मान्छेको सहयोगमा बरालले राजा मेहेन्द्रको मूर्ति बनाए । राजाको मुर्ति बनाएपछि २०२१ सालमा राजा महेन्द्रले पोखरा रत्न मन्दिरमा बोलाएर उनलाई २२ सय रुपैयाँ नगद पुरस्कार दिएका थिए । बरालले उक्त पैसाबाट हाल बस्दै आएको पोखरा राष्ट्र बैंक चोकमा जग्गा र घर पनि जोडेका थिए ।
कलाकारिता पेशाबाट नियमति आम्दानी नभए पछि केही आर्थिक जोहो गर्न बराल २ वर्षजति जर्मन पनि पुगे । त्यहाँबाट केही आर्थिक जोहो भए पछि बराल २०५५ सालबाट फेरी पाटनको लगनखेलमा चित्रकलाको काम गर्न थाले । कलाकारितामा लागेका बरालको जिन्दगी पनि सेयर बजार जस्तै उतारचढावपूर्ण रह्यो । राजनीतिमा पनि चासो भएका बराल २०४५ साल तिर पूर्व सभामूख तारानाथ राना भाटसँगै जेल पनि बसे ।
त्यस पछि उनी राजनीति छाडेर पुनः कलाकारिता क्षेत्रमै फर्किए । उनले यसबीच स–साना मूूर्ति बनाएर निःशुल्क बाँडे पनि । त्यो समयमा उनलाई तत्कालिन प्रधानमन्त्री गिरिजा प्रसाद कोइरलाले उनको प्रतिभाको कदर गर्दै ५००० पूरस्कार दिएका थिए ।
जर्मनीबाट फर्के पछि बरालको भेट योगि शुक्रराजसँग भयो । शुक्रराजको सहयोगमा पाटनमा मूर्ति बनाउने काम पुनःसुरु गरेको बराल बताउँछन् । उनले स्याङ्जामा बीपी कोइरालाको सालिक पनि बनाएका छन् । त्यो समयको १४ जनाको टीमले उनले बनाएको सालिक हेरेर पास गरे पछि आफू कलाकार भएकोमा दंग परेको सम्झना उनीसँग ताजै छ ।
यसबीच उनी भ्रमणकै सिलसिलामा अमेरिका पनि पुगे । अमेरिकाको न्यूयोर्कमा बुलको तस्बिर हेरे पछि नेपालमा पनि बुल बनाउन सक्ने उनमा आँट जागेको बराल बताउँछन् । यसैबीच नेप्सेमा बुल बनाउने ठेकदारको सम्पर्कमा उनी पुगे । ठेकेदारले डिजाइन दिए पछि भने हाल नेप्सेको प्राङगणमा बरालले बुल खडा गर्दैछन् । जुन भनेको ६६ लाख लगानीकर्ताको सेयरबाट करोडपति बन्ने प्रतिक पनि हो ।