काठमाण्डौ। भारतकी अर्थमन्त्री निर्मला सीतारमणले भोलि (मंगलबार) बजेट प्रस्तुत गर्ने भएकी छिन्। यो बजेटमा श्रमजीवी जनताको सबैभन्दा बढी ध्यान रहनेछ। तलब पाउने कर्मचारीका लागि बजेट बक्सबाट धेरै सुविधा आउन सक्ने विश्वास गरिएको छ।
यी आयकर स्ल्याबमा आधारभूत छुटदेखि लिएर अन्य धेरै कटौतीहरूमा वृद्धि हुन सक्छन्। आयकरको स्ल्याबमा पनि परिवर्तन हुने अपेक्षा गरिएको छ। यदि यो सबै भयो भने तलब पाउने कर्मचारीले पहिले भन्दा धेरै पैसा बचत गर्न सक्षम हुनेछन्। आयकरमा छुट बाहेक अन्य धेरै प्रकारको राहतको अपेक्षा गरिएको छ।
यी ५ कुराले पाउन पाउन सक्छन् राहत
१.मानक कटौतीबाट छुट
हाल नयाँ र पुरानो दुवै कर प्रणालीमा ५० हजारको मानक कटौती उपलब्ध छ। यो छुट हो। जुन करदाताहरूले कहीं पनि लगानी नगरी पाउँछन्। २०१९ को बजेटमा ४० हजारबाट बढाएर ५० हजार पुर्याइयो। यसपटकको बजेटमा स्ट्यान्डर्ड डिडक्सनको सीमा ६० हजारबाट बढाएर १ लाख रुपैयाँ पुर्याउन सकिने अनुमान गरिएको छ।
२.धारा ८० सीको सीमा बढाउँदै
आयकरको धारा ८०सी अन्तर्गत करदाताहरूले आफ्नो आयमा १.५० लाख रुपैयाँसम्म कटौती गर्न सक्छन्। यसका लागि PPF, NPS, SSY, 5 वर्ष FD आदि योजनाहरूमा लगानी गर्नुपर्छ।
सन् २०१४ देखि यसमा कुनै परिवर्तन भएको छैन्। यो अवधिमा जनताको तलब पनि बढेको छ। यस्तो अवस्थामा आयकर कटाउनको लागि १ लाख ५० हजारको सीमा न्यून छ। यो सीमा बढाएर तीन लाख रुपैयाँसम्म पुर्याउन सकिन्छ।
३.कर स्ल्याबमा परिवर्तन
नयाँ र पुरानो दुवै आयकर स्ल्याबमा परिवर्तन गर्न सकिन्छ। हाल पुरानो प्रणालीमा २ लाख ५० हजार र नयाँ कर प्रणालीमा ३ लाखसम्म आधारभूत छुट दिइएको छ। यसको मतलब यो धेरै आम्दानी कर मुक्त छ।
नयाँ र पुरानो दुवै प्रणालीमा आधारभूत छुटको सीमा बढेर ५ लाखसम्म पुग्न सक्ने विश्वास गरिएको छ । साथै, नयाँ कर प्रणालीमा २० र ३० प्रतिशतको स्ल्याबबीच २५ प्रतिशतको नयाँ स्ल्याब थप्न सकिनेछ।
४.उपचारमा छुटको सीमा बढ्न सक्छ
बजेटमा उपचारमा छुटको सीमा बढ्न सक्छ। आयकरको धारा ८० डी अन्तर्गत अहिले सम्म यो सीमा करदाताका लागि २५ हजार र ज्येष्ठ नागरिकका लागि ५० हजार रुपैयाँ रहेको छ।
करदाताले आफ्नो ज्येष्ठ नागरिक आमा वा बुबाको उपचार गराएमा पनि ५० हजार रुपैयाँसम्म छुट पाउन सक्नेछन्। करदाताका लागि ५० हजार रुपैयाँ र ज्येष्ठ नागरिकका लागि १ लाख रुपैयाँ पु¥याउन सकिने विश्वास गरिएको छ।
५.एनपीसीमा सीमा बढ्न सक्छ
तलब पाउने कर्मचारीहरूले पेन्सनको लागि राष्ट्रिय पेन्सन प्रणाली ९ल्एक्० मा लगानी गर्छन्। परिपक्वतामा एक अंश सेवानिवृत्तिमा पेन्सनको रूपमा प्राप्त हुन्छ। आयकर रिटर्न फाइल गर्दा, ८०सी अन्तर्गत रु १.५० लाख र ८०सीसीसीडी र १.५० अन्तर्गत रु ५० हजारको अतिरिक्त छुट छ।
यसको मतलब तपाईंले कुल रु २ लाख छुट पाउन सक्नुहुन्छ। ८०सीसीडी (१बी) अन्तर्गतको छुट सीमा बढाउन सकिने विश्वास गरिन्छ। यो एक लाख रुपैयाँ सम्म गर्न सकिन्छ। यसबाट तलब पाउने कर्मचारीले थप कर बचत गर्न सक्नेछन्।