काठमाण्डौ। भारतको आर्थिक वर्ष २०२४/२५ को बजेटको प्रभाव जताततै देखिन्छ। जुन भारतीय अर्थमन्त्री निर्मला सीतारमणले हालै प्रस्तुत गरेको बजेटमा पुँजीगत लाभकर बढाइएको छ। पछिल्लो समय विदेशी लगानीकर्ताले भारतीय सेयर बजारबाट पैसा झिकिरहेका छन्। जसका कारण अन्तर बैंक विदेशी विनिमय बजारमा रुपैयाँ अहिलेसम्मकै न्यून विन्दुमा पुगेको छ।
चाडपर्व आउन दुई महिना मात्र बाँकी रहँदा सुक्खा फलफूलको भाउ बढेको छ। अहिले डलरको तुलनामा रुपैयाँको भाउ न्यून छ। हिजो नै अमेरिकी डलरको तुलनामा रुपैयाँ घटेर ६३.७२ रुपैयाँमा बन्द भएको छ।
अन्य चीजहरू बाहेक यसको प्रभाव ड्राई फ्रुट्समा पनि देखिन्छ। अहिले बजारमा काजु, किसमिस, बदाम, ओखर आदिको मूल्य बढेको छ। जसका कारण आगामी दिनमा मिठाईको मूल्य बढ्ने सम्भावना छ। जसका कारण चाडपर्वमा जनताको गोजी रित्तो हुन सक्छ।
व्यापारीहरुका अनुसार रुपैयाँको तुलनामा विदेशी मुद्रा बढी भएको छ। यसबाहेक सुक्खा फलफूलको आपूर्ति प्रभावित भएकाले यसको मूल्य बढेको हो। उल्लेखनीय छ कि दिल्लीको होलसेल ड्राई फ्रुट बजार खरी बाउलीमा अमेरिका, अष्ट्रेलिया, इरान, दक्षिण अफ्रिकालगायत धेरै देशबाट सुक्खा फलहरू आपूर्ति गरिन्छ।
किन बढ्यो काजुको माग ?
विगत २० दिनदेखि काजुसँगै बदामको माग बढेको एक व्यापारीले बताए। सबैभन्दा बढी माग चार टुक्रा काजुको छ। यो मिठाईमा प्रयोग गरिन्छ। किनभने चाडपर्व सुरु हुन लागेको छ। मिठाई बनाउने ठूला कम्पनीले खरिद गर्न थालेका छन्। जसका कारण काजुको भाउ बढेको हो।
काजू कहाँबाट आउँछ ?
दिल्ली किराना समितिका अध्यक्ष नन्द किशोर बंसलले काजूको सबैभन्दा धेरै आपूर्ति दक्षिण अफ्रिकाबाट हुने बताए। तर केही दिनदेखि आपूर्ति अवरुद्ध हुँदा कच्चा पदार्थको अभाव हुँदा काजूको मूल्य बढेको हो। इरानी ममरा बदामको मूल्य पनि बढेको छ। यसको पछाडिको कारण त्यहाँको मुद्राको उतारचढाव हो।
बजारमा हाल कति छ काजु मूल्य ?
विगत २० दिनमा प्रतिकिलो १ हजारमा बिक्री हुने काजुको भाउ बढेर १ हजार २ सय रुपैयाँ पुगेको खुद्रा व्यापारी प्रवीण गोयलले बताए। पहिले प्रतिकिलो २ हजारमा बिक्री हुने इरानी ममरा बदामको मूल्य अहिले २ हजार ६ सय पुगेको छ। आगामी दिनमा सुक्खा फलफूलको भाउ अझै बढ्न सक्ने स्रोतको दाबी छ।
बिहीबार अन्तरबैंक विदेशी विनिमय बजारमा अमेरिकी डलरको तुलनामा रुपया एक पैसाले कमजोर भएर अहिलेसम्मकै न्यून ८३.७२ (अस्थायी) मा पुगेको छ। विदेशी बजारमा अमेरिकी मुद्राको माग र भारतबाट ठूलो मात्रामा विदेशी पुँजी फिर्ता हुनुका कारण यो गिरावट आएको हो।
विदेशी मुद्रा व्यापारीहरुका अनुसार भारतीय शेयर बजारमा आएको गिरावटपछि आन्तरिक मुद्रामा यो गिरावट आएको हो। सरकारले बजेटमा पुँजीगत लाभमा करको दर बढाउने घोषणा गरेपछि सेयर बजार ओरालो लागेको उल्लेख छ।