.gif)
_(1).gif)
.jpg)
.png)
काठमाण्डौ । सेयर बजार परिसूचक अलटाईम हाईको पुरानो रेकर्ड भत्काउने उकालोतर्फ अग्रसर भइरहँदा बजारमा फाइनान्स कम्पनीहरुको निकै ठूलो चर्चा छ ।
खराब वित्तीय अवस्थाको नेपाल फाइनान्सको सेयरमूल्य कर्नरिङ गरी प्रतिकित्ता २४६६ रुपैयाँसम्म पुर्याइएपछि र त्यसलाई पछ्याउँदै बाँकी फाइनान्सको मूल्य पनि बढ्न थालेपछि लगानीकर्तामाझ यो समूहको चर्चा चुलिएको देखिन्छ ।
मुख्य वित्तीय सूचकहरुमा नेप्सेमा सूचीकृत १५ मध्ये अधिकांश फाइनान्सको अवस्था दयनीय देखिन्छ । आर्थिक वर्ष २०८०–८१ को चौथो त्रैमाससम्मको अवस्था हेर्दा केहीबाहेकका फाइनान्स कम्पनीहरुले लगानीकर्ताहरुलाई रिटर्न दिनसक्ने अवस्था छैन । तर, कम कित्ता बजारमा रहेका कम्पनीमा खेलाडीहरु छिर्दा नसोचेको गतिमा मूल्य बढिरहेको छ ।
.gif)
खेलाडीको कर्नरिङ र अस्वस्थ चलखेलका कारण खराब अवस्थाका कम्पनीको मूल्य बढेर उचाईमा पुग्दा तुलनात्मक रुपमा राम्रो वित्तीय अवस्था भएका कम्पनीका लगानीकर्ताहरु भने पुर्पुरोमा हात राखेर बस्नुपर्ने अनौठो परिस्थिति बनेको छ ।
बढ्दो बजारमा खेलाडीको ह्वीप, स्वार्थ समूहले चलाउने ह्वीम, आधारहीन हल्ला लगायतका कारण समेत सेयरको मूल्य बढ्ने गर्छ । नेपालमा अहिले ठ्याक्कै त्यस्तै अवस्था देखिन्छ । कुनै खेलाडीले कुनै कम्पनीको सेयरको मूल्य तोकेरै यति पुग्छ भनिदिएपछि सर्वसाधारण लगानीकर्ता त्यसकै पछि दगुर्ने विकृति व्याप्त छ । यहीकारण समेत राम्रा कम्पनीका सेयरधनीहरु दोश्रो बजारमा आफूले होल्ड गरेको सेयरको मूल्य बढ्न नसक्दा निराश देखिने गरेका छन् ।
पछिल्लो समय सेयर बजारमा यस्तो अवस्था सिर्जना भएको छ कि, वित्तीय सूचक एकातिर, सेयरमूल्य चाहिँ ठीक उल्टोतिर जान थालेको छ । अरुबेला फण्डामेन्टल हेरेर सुरक्षित लगानी गर्नेहरु समेत बिस्तारै जोखिमपूर्ण कम्पनीमा पैसा खन्याएर सर्टटर्ममा राम्रो रिटर्न लिइरहेका छन् ।
नियामकको कमजोर नियमन, लगानीकर्तामा बजारप्रति पर्याप्त जानकारी तथा अध्ययनको अभाव, सामाजिक सञ्जालहरुको बढ्दो दुरुपयोग र छिटो पैसा कमाइहाल्ने इच्छाशक्ति लगायतका कारण कमजोर कम्पनीहरुमा दैनिकजसो अपर सर्किट लगाउन थालिएको छ । खराब कम्पनीको सेयरमा सर्किट लागेर अरुले कुस्त कमाएको देखेर ‘राम्रा कम्पनीमा लगानी गरेर होल्ड गर्न सके, सेयर बजारले उभो लगाउँछ’ भन्ने भाष्य समेत परिवर्तन हुन थालेको देखिन्छ । स्वस्थ बजारका लागि यस्तो भाष्य निर्माण हुनु भविष्यमा घातक सिद्ध हुनेछ ।
बजारमा हुने चरम चलखेल र कर्नरिङको खेल हरेक समूहका विभिन्न कम्पनीहरुमा रहेको देखिन्छ । त्यसमा नियामकले छानबिन गर्ने तदारुकता देखाएको छैन ।
हामीले आज पछिल्लो समय चर्चा पाएको फाइनान्स उपसमूहमा आबद्ध कम्पनीहरुको गत आर्थिक वर्षको चौथो त्रैमाससम्मको प्रमुख वित्तीय विवरणहरु केलाउने प्रयास गरेका छौं । कतिपय खेलाडीहरुको दाबीलाई पत्याइदिने हो भने फाइनान्स समूहको सूचक यो पटकको बुलमा १० हजार पुग्नेछ । पूरा बुललाई यही सेक्टरले नै लीड गर्ने समेत उनीहरु दाबी गर्छन् ।
हाम्रो यो प्रयासले स्वस्थ ढंगले बजारमा लगानी गर्छौ भनेर मान्यता राख्नेहरुलाई किनबेचको निर्णय लिन सहज हुने अपेक्षा छ ।
यस्तै, राम्रो फण्डामेन्टल हेरेर लगानी गर्नेहरुका लागि समेत यो आँकडा र विश्लेषण सहयोगी बन्नसक्छ ।
कुन फाइनान्स कस्तो ?
लगानीकर्ताले सेयरमा लगानी गर्नुअघि हेर्ने एउटा महत्वपूर्ण सूचक हो प्रतिसेयर आम्दानी(इपीएस) । आफूले खरीद गरेर राखेको सेयरले प्रतिकित्ता सम्बन्धित अवधिमा कति कमायो भन्ने कुरा इपीएसले देखाउँछ ।
यस्तै, बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई पछिल्लो समय वित्तीय सूचकहरुमा सबैभन्दा बढी हिट गर्ने विषय हो खराब कर्जा अनुपात । नेपालको सन्दर्भमा कर्जाहरु धेरै बिग्रिएर यस्तो अनुपात ५ प्रतिशतभन्दा बढी भएका कम्पनीहरु खराब मानिन्छन् र त्यस्तामा लगानी गर्नु पनि जोखिमपूर्ण । खराब कर्जाको अनुपातलाई हामीले यहाँ एनपीएल भनेका छौं ।
लगानीकर्ताले कुनै पनि कम्पनीले कति पूँजी परिचालन गरी कति नाफा कमायो भन्ने विषयलाई पनि महत्वका साथ हेर्ने गर्छन् । नाफ नै नकमाउने र घाटा बढ्दै जाने कम्पनी लगानीका लागि जोखिमपूर्ण मानिन्छन् ।
यी मुख्य विषयमा केलाएर हेर्दा १५ वटा फाइनान्स कम्पनीमध्ये सबैभन्दा बलियो मञ्जुश्री फाइनान्स देखिन्छ ।
आर्थिक वर्ष ०८०–८१ को चौथो त्रैमाससम्म यो कम्पनीले २५.५८ करोड खूद नाफा कमाएको छ । १३५.१५ करोड चुक्तापूँजी रहेको यो कम्पनीको वार्षिक इपीएस १९.७ रुपैयाँ रहेको छ । खराब कर्जाको अनुपात पनि २.९७ प्रतिशतमा सीमित छ ।
मञ्जुश्री फाइनान्सले १३५.१५ करोड पूँजी परिचालन गरी समीक्षा अवधिमा करिब १९ प्रतिशत नाफा कमाएको यो आँकडाले देखाउँछ ।
दोश्रो स्थानमा गुड्विल फाइनान्स देखिन्छ । गुड्विलको चुक्तापूँजी ९४.६१ करोड रुपैयाँ रहेको छ । चौथो त्रैमाससम्म यो कम्पनीको इपीएस १५.७ रुपैयाँ रहेको छ । नाफा १५ करोड हाराहारीमा कमाएको छ । खराब कर्जा अनुपात भने मञ्जुश्रीको भन्दा निकै बढी ४.८९ प्रतिशत रहेको छ । खराब कर्जाले गुड्विल फाइनान्सलाई खतरा घण्टी बजाइरहेको देखिन्छ । गुड्विलले ९४ करोड ६१ लाख पूँजी परिचालन गरी समीक्षा अवधिमा झण्डै १६.५९ प्रतिशत नाफा कमाएको देखिन्छ ।
इपीएसको हिसाबले हेर्दा यो सूचीमा गोर्खाज फाइनान्स १२.६ रुपैयाँसहित तेश्रो स्थानमा छ । तर, बाँकी सूचक सन्तोषजनक छैनन् ।
इपीएस १० रुपैयाँ रहेको आइसीएफसी फाइनान्सको एनपीएल ४.१५ प्रतिशत, नाफा करिब १२ करोड रहेको देखिन्छ । चुक्तापूँजी ११८.३४ करोड रहेको यो कम्पनीको नाफा निकै कम रहेको भए पनि बाँकी कम्पनीहरुसँगको तुलनामा यो संस्था बिग्रिहालेको छैन ।
इपीएसको हिसाबले श्रीइन्भेष्टमेन्ट, मल्टीपर्पस, रिलायन्स, नेपाल फाइनान्स, गुहेश्वरी मर्चेन्ट र बेस्ट फाइनान्स धनात्मक देखिन्छन् । यीमध्ये रिलायन्स, नेपाल फाइनान्स र गुहेश्वरीको एनपीएल लेभल निकै माथि छ । नेपाल फाइनान्सको त ९.११ प्रतिशत छ ।
प्रोग्रेसिभ फाइनान्स, सेन्ट्रल फाइनान्स, पोखरा फाइनान्स, समृद्धि फाइनान्स र जानकी फाइनान्सको इपीएस नेगेटिभ छ । सबैभन्दा बढी जानकी फाइनान्सको १९.८७ र समृद्धिको ११.५७ रुपैयाँले इपीएस नेगेटिभ रहेको छ ।
खराब कर्जा अनुपातको हिसाबले हेर्दा बेस्ट फाइनान्स सबैभन्दा राम्रो अवस्थामा छ । यसको खराब कर्जा अनुपात २.८४ प्रतिशत मात्र छ । श्री इन्भेष्टमेन्टको पनि २.८६ प्रतिशत मात्र छ भने मल्टीपर्पसको ४.६ प्रतिशत रहेको छ ।
यो अवधिमा पोखरा, जानकी र समृद्धि फाइनान्स सबैभन्दा धेरै घाटामा गएका छन् ।
दोश्रो बजारमा कसको मूल्य चर्को ?
दोश्रो बजारमा अन्तिम कारोबार मूल्यलाई हेर्दा सबैभन्दा बढी नेपाल फाइनान्सको देखिन्छ । यसको दोश्रो बजार अन्तिम कारोबार मूल्य प्रतिकित्ता १८६३ रुपैयाँ रहेको छ ।
त्यसपछि गुड्विल फाइनान्सको मूल्य प्रतिकित्ता ११११ रुपैयाँ रहेको छ । गोर्खाज फाइनान्सको मूल्य ८९४ रुपैयाँ रहेको छ भने मञ्जुश्रीको मूल्य प्रतिकित्ता ८३२ रुपैयाँ रहेको छ । आइसीएफसीको मूल्य प्रतिकित्ता ८१४ रुपैयाँ रहेको छ ।
सबैभन्दा कम दोश्रो बजार मूल्य भएका फाइनान्स कम्पनीहरुमा गुहेश्वरी(६५२), बेस्ट फाइनान्स(६५६) र पोखरा फाइनान्स(६६५) रहेका छन् ।
यसरी प्रमुख वित्तीय सूचकतर्फको प्रदर्शन(प्रगति) र दोश्रो बजार मूल्यबीचको साइनो केलाएर हेर्दा फण्डामेन्टल्ली सबैभन्दा बलियो कम्पनी मञ्जुश्रीको मूल्य अण्डरभ्यालुड देखिन्छ । त्योभन्दा कमजोर गुड्विल फाइनान्सको मूल्य बढेर ११११ रुपैयाँ पुगिसक्दा पनि मञ्जुश्रीको भने ८३२ रुपैयाँकै आसपास अड्किरहेको छ ।
अझ रोचक त, मञ्जुश्रीको मूल्यभन्दा गोर्खाज फाइनान्सको मूल्य बढी देखिन्छ ।
यदि कुनै लगानीकर्ताले फाइनान्स कम्पनीमध्ये सबैको सेयरमूल्य जेसुकै कारणले होस्, प्रतिकित्ता १००० माथि पुग्छ भन्ने आत्माविश्वास छ भने तिनीहरुका लागि गुहेश्वरी, बेस्ट फाइनान्स र पोखरा फाइनान्स रोजाईको स्क्रीप्ट बन्नसक्छन् । किनभने यिनीहरुको मूल्य १००० पुग्न अझै बाँकी छ अर्थात कमाउने प्रशस्त स्पेश छ ।
फण्डामेन्टल मात्रै हेरेर लगानी गर्छु भन्नेहरुका लागि मञ्जुश्री पहिलो प्राथमिकतामा पर्नसक्छ ।
गुडविल, आइसीएफसीलाई पनि फण्डामेन्टल हेरेर लगानी गर्नेहरुले रोज्न सक्छन् ।
अपरेटरहरुले चलाएको स्क्रीप्टमा लगानी गर्छु र जोखिम पनि मोल्छु भनेर कसैले भन्छ भने त उसका लागि जुनसुकै स्क्रीप्ट पनि रोजाई बन्नसक्ला ।
.png)
.jpg)
.jpg)
.gif)
.gif)
.gif)
