आफूलाई 'आईएसओ सर्टिफाइड कम्पनी' भन्ने सिएचडीसीको आन्तरिक व्यवस्थापन भद्रगोल, लगानीकर्ताले पाउँदैनन् सूचना

काठमाण्डौ । अनिल रुङ्गटा नेतृत्वको सेयर बजारका खेलाडीहरुले बलुनिङ गरी दोश्रो बजार मूल्य निकै माथि पुर्याएको कम्पनी । यो कम्पनी आफूलाई जलविद्युत परियोजनाका लागि इक्वीटी प्रदान गर्ने क्षेत्रका लागि आईएसओ ९००१ः२०१५ प्रमाणित कम्पनी भन्छ । तर यसको आन्तरिक व्यवस्थापन तथा सुशासन र लगानीकर्ताका लागि सूचना प्रवाह गर्ने प्रणाली भने लाजमर्दो छ ।  

यहाँ चर्चा गर्न खोजिएको कम्पनीको नाम हो सीईडीबी होल्डिङ्स लिमिटेड । दोश्रो बजारमा यो कम्पनी सिएचडिसी संकेतमा कारोबार हुने गर्छ । 

देशको ऊर्जा आवश्यकताहरू पूरा गर्न जलविद्युत् परियोजनाहरूमा इक्विटी(पूँजी) लगानी उपलब्ध गराउने उद्देश्यले त्यतिबेलाको क्लिन एनर्जी डेभलपमेन्ट बैंकद्वारा स्थापना गरिएको कम्पनी हो यो ।  

दोश्रो बजारमा पछिल्ला केही महिनाहरुको मूल्यको अवस्था हेर्दा यो कम्पनीले खेलाडीहरुलाई राम्रै रिटर्न दिएको छ । केही खेलाडीहरुले ग्रुप ट्रेडिङ, कर्नरिङ गर्दै यो कम्पनीको मूल्य उडाएर निकै माथि पुर्याएका छन् । बजार साइडवेजमा चल्दा समेत सिएचडिसीको दोश्रो बजार अन्तिम कारोबार मूल्य प्रतिकित्ता २३०० रुपैयाँ नजिक छ । यो कम्पनीको दोश्रो बजार मूल्य बिनाकारण खेलाडीहरुले आफ्नो कला प्रयोग गरेर प्रतिकित्ता २९०० माथि पुर्याएका थिए सन् २०२५ जुलाई १४ मा ।

सन् २०२४ मे पहिलो सातासम्म यो कम्पनीको दोश्रो बजार मूल्य ६७० रुपैयाँ प्रतिकित्ता थियो । त्यसको केही सातापछिदेखि यसको मूल्य योजनाबद्ध ढंगले बढाउन थालियो र २९०० माथि पुर्याई खेलाडीहरुले मोटो रिटर्न लिन सफल भए । निकै राम्रो रिटर्न लिएका खेलाडीका नाइके नै रुङ्गटा थिए । उनी अहिले यो कम्पनीबाट बाहिरिसकेका चर्चा छ ।  

यो कम्पनीले आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा ११ प्रतिशत बोनस सेयर र ५४.५ प्रतिशत हकप्रद सेयर दिएको थियो । आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा ११ प्रतिशत बोनस सेयर दिएको थियो । 

आईएसओ सर्टिफाइड कम्पनी, सेयरमूल्य निकै महङ्गो रहेको लगायतका थुप्रै विशेषता बोकेको यो कम्पनीको आन्तरिक व्यवस्थापन र सुशासन निकै कमजोर रहेको स्रोतहरु बताउँछन्।

त्यति मात्र होइन, कम्पनीमा फोन गर्दा राम्रोसँग रेसपोन्स गर्ने प्रतिनिधि नराखिएको र आफूहरुलाई आवश्यक पर्दा महत्वपूर्ण सूचना नपाइएको समेत लगानीकर्ताले गुनासो गरेका छन् ।  

मंगलबार बिजशालाको सम्पर्कमा आएका सेयर बजारका लगानीकर्ताले कम्पनीको विषयमा अध्ययन गर्न आफूले त्यसको वेबसाइटमा उसको पछिल्लो त्रैमासको वित्तीय विवरण खोजेको, तर नपाएको गुनासो गरे । 

सेयर बजारमा सूचीकृत यस्ता पब्लिक कम्पनीहरुले त्रैमासिक वित्तीय विवरणजस्ता महत्वपूर्ण सूचनाहरु आफ्नो बेवसाइटमा लगानीकर्तालाई चाहिएको बेला सहजै उपलब्ध हुने गरी राख्नुपर्छ । तर यो कम्पनीको व्यवस्थापन लगानीकर्ता र बजारप्रति गैरजिम्मेवार देखिएको ती लगानीकर्ताको भनाई छ ।  

'मलाई अत्यावश्यक भएर सिएचडिसीको सूचना उसको वेबसाइटमा खोजेँ, तर भेटिँन । दोश्रो बजारमा कारोबार गर्ने पब्लिक कम्पनी यति साह्रो गैरजिम्मेवार किन भएको होला ?' ती लगानीकर्ताले प्रश्न गर्दै भने-'हामीलाई चाहिएको महत्वपूर्ण सूचना कम्पनीले उसको वेबसाइटमा राख्नुपर्ने हो । किनभने सुरुमा हामी खोज्न जाने भनेको आधिकारिक वेबसाइटमै हो ।'  

ती लगानीकर्ताले बजारको प्रमुख नियामक नेपाल धितोपत्र बोर्ड(सेबोन) र फ्रन्ट लाइन रेगुलेटर नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज(नेप्से)ले सूचीकृत कम्पनीहरुको यस्तो बेवास्ताप्रति चासो दिनुपर्ने सुझाए । 'कार्यालयमा फोन गर्दा त्रैमासिक रिपोर्टको बारेमा थाहा नभएको कर्मचारी हुन्छन् । जिम्मेवार ढंगले हाम्रा गुनासा सम्बोधन गर्ने कोही भेटिदैनन् ।' ती लगानीकर्ताले भने-'वेबसाइटमा गयो केही छैन । यो त हदैसम्मको लापरबाही भयो । यस्ता धेरै कम्पनीले यस्तो लापरबाही गर्ने गरेका छन् । सेबोन र नेप्सेको बेलैमा आँखा खुलोस् ।'  

लगानीकर्ताको गुनासोपछि हामीले पनि सिएचडिसीको वेबसाइटमा गएर चालु आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासको वित्तीय विवरण खोज्यौं, तर त्यहाँ भेटिएन । यो कम्पनीले आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को चारैवटा त्रैमासको रिपोर्ट अपलोड गरे पनि चालु आ.ब.को पहिलो त्रैमासको भने अझै अपडेट नगरेको देखिएको छ । लगानीकर्तासँग सम्बन्धित चालु आर्थिक वर्षका कुनै पनि सूचना कम्पनीको वेबसाइटमा उपलब्ध छैन । चालु आर्थिक वर्षको ५ महिना बित्न लाग्दा समेत पहिलो ३ महिनाको वित्तीय विवरण अपडेट नहुनुले समेत कम्पनीको गैरजिम्मेवारपन र लापरबाही प्रष्टिन्छ ।  

त्यसपछि हामीले कम्पनीलाई फोन गर्यौं । एक महिला कर्मचारीले फोन उठाइन् र 'त्रैमासिक वित्तीय विवरण भनेको के हो, आफूलाई थाहा नभएको' जानकारी दिइन् । त्यसपछि उनले ‘माथिका सरहरुलाई म हजूरको गुनासो सुनाइदिन्छु’ भन्दै फोन राखिन् ।